georgiy valentinovic plehanov

marksizmi estetiğe uygulamaya çalışan düşünür.

plehanov'a göre ilkel dönemde sanatın kaynağı iştir. ilkel toplumlar bir iş yaparken, örneğin balık avlarken ya da yük taşırken yaptıkları işi kolaylaştıracak ve zevkli hâle getirecek tempoda bir melodi, şarkı, söz mırıldanırlar. yahut hayvanları taklit etmek suretiyle ortaya çıkan danslar, mağara duvarlarına çizilen resimler, ezcümle yarar gözeterek giriştikleri işler sonucunda sanat ortaya çıkar.

daha ileri toplumlarda ise sanatın gelişimini sosyal ayrışma, sınıf farkları gerçekleştirir. örneğin burjuvazinin egemen olduğu bir toplumda burjuvanın görüşlerini paylaşan sanatçılar kitleleri birbirine yaklaştırdığı için ilericiydiler. fakat burjuvazinin çıkarları proletaryanın çıkarları ile çatışınca sanatın yakınlaştırıcı gücü kayboldu. ve böylece sanat yozlaştı, sanatçı sanat için yapma başladı veya mistisizme yöneldi.

sosyal koşulların güzelliği belirlediğini söylerken aynı anda kant estetiği ile uzlaşmak için sanat eserinin ve sanatın özgeliğini korumaya çalıştığından ötürü bir dönemden sonra devrin şartlarının da etkisiyle plehanov ve onu izleyenlerin etkisi azaldı ve 1930'lu yıllarda, stalin döneminde rusya'da toplumcu gerçekçilik egemen oldu.

(11 Aralık 1856 -30 Mayıs 1918) Rus devrimci, Marksist teorisyen. Rusya'da Sosyal-Demokrat hareketinin kurucusu. Felsefe alanında ve toplum içinde sanatın ve dinin rolü hakkında marksizme katkıda bulundu. Ancak bunu siyasi mücadeleden ayrı olarak düşünmedi.

"Yaşamı boyunca çocuk kalmak, insan huy ve davranışları içinde bana her zaman en sevimli geleni olmuştur. Nedir peki bu çocukluk dönemi dediğimiz dönemin özelliği? Oyuna, aldatmacaya karşı duyulan sevgi... Mutluluğa duyulan sevgi kadar büyük bir sevgidir bu. Çocuklar büyüklerin onları aldatmasından hoşlanırlar. Büyüklere gelince, onlar da kendi kendilerini aldatmaktan hoşlanırlar; bir dal parçasını bacaklarının arasına geçiren çocuk, artık kendi bacakları üzerinde koşmakta olduğuna değil, durduğu yerde duramaz, ateşli bir küheylanın üzerinde dörtnala uçmakta olduğuna inanır ve sizin, çocuğun gerçekten atın üzerinde olduğuna inanıyormuşsunuz gibi yapmanız ona yetmez; yapacağınız şey üzerinize dörtnala gelen müthiş bir atın altında ezilmekten kurtulmaya çalışır gibi kendinizi çabucak kenara atmaktır. insanları aldatmaya karşı duyulan bu çocukluk sevgisi, pek az ayrıksı durum dışında yaşamı boyunca hiç bırakmaz kişiyi..." *

rus sosyalizminin kurucu fikir babalarındandır.
lenin ve diğer rus devrimciler üzerinde büyük etkiler yaratmıştır.
lakin 20.yy'ın başında hareketlenen rus işçi hareketine yabancı kalmış, kendi yenileyememiştir.
1905 devrimi ve 1917 devrimine uzanan süreçte onun öğretileri yerini leninizme bırakmıştır.

rus sosyalist. 1880'den 1917'ye kadar yurt dışında kaldı; özellikle isviçre, italya ve fransa'da yaşadı, ikinci enternasyonal etkinliklerine katıldı ve batı avrupa'nın sosyalist liderleriyle, bu arada engels ile de ilişkiler kurdu, rusya'da marksizmin, o sırada başlıca tanıtıcılarından biriydi. karl marx ve engels'in bazı yapıtlarını rusçaya çevirdi.