bugün

gençlik marşı nın gırıs cumlesıdır. daga ınen bulutu veya sısı temsıl eden bır cumledır.
çocukken bizi neşelendiren coşku veren,özellikle nakarat kısmında "la la laa laaaa laaaaa laaaaaaa" dedirtip bugün bile anımsadığımda güldüren bir marşımızdır.
(bkz: tut başını duman almış)
(bkz: bestesi turklere ait olmayan marslar/#3274133)
samsun'a çıktıktan sonra havza'ya geçerken bindiği araç bozulan mustafa kemal'in beklerken mırıldandığı dize. aracın bozulduğu bu yer eski samsun ankara yolu üzerinde bulunan (bugün atayolu) gürgendağ mevkiidir. hava o sıra anlatıldığı gibi hep dumanlıdır burada; ben denklanşöre basana dek.

https://galeri.uludagsozluk.com/r/1241191/
saatte yalnız 15 kilometre süratle gidebiliyorlardı bozuk anadolu yollarında...
o gittikleri yol da yol değildi, balçık, çukur, kasis...
her kasise, her çukura girişte otomobilin bir yeri arızalanıyor, bir yerinden ses geliyordu.
birinci arızada durdular.
dağlar rum ve ermeni çeteleri ile dolu.
böyle bir yolda eski bir mercedesin öylece durup durması rum ve ermeni eşkıyasına adeta davetiye demekti.
görsel

belki de bu yolda otomobillerin arızası sebebiyle mustafa kemal paşa'nın kafasındaki milli mücadele fikri başlamadan bitebilirdi.
otomobil tamir edildi, yola devam edildi.
birkaç kilometre yol alındıktan sonra diğer otomobil arıza yaptı.
mustafa kemal paşa'nın yanındakiler yarım saat uzaklıktaki köyden bir vasıta bulmaya gittiler.
köyde ne araba ne vasıta bulunabilirdi.
mustafa kemal paşa'nın içi içine sığmıyordu. bir an önce havza'ya varmak ve kurtuluş mücadelesine fiilen başlamaktı niyeti.
otomobil yeniden tamir edildi, ilerlediler.
birkaç kilometre daha gittikten sonra bir daha durdular.
bu sefer otomobil artık tamamen bitmiş, dingili yerinden çıkmıştı.
atatürk otomobilden indi. dr. refik saydam'a dönerek;
"doktor, havza'ya kadar yürüyebilir misin?" diye sordu.
refik saydam'ın olumlamasından sonra arkasına döndü ve yürümeye başladı.

dağ başını duman almış,
gümüş dere durmaz akar...
güneş ufuktan şimdi doğar,
yürüyelim arkadaşlar...
bu ağaçlar güzel kuşlar,
yürüyelim arkadaşlar...

bu marş, kurtuluş savaşımızın ilk marşı olarak kayıtlara geçti.
yürüdüler... hiç durmadan yürüdüler, önlerinde tam 3 sene 4 ay sürecek bir kurtuluş yolu vardı.
hiç durmadan yürüdüler...

ek: havza yolunda atatürk'ün otomobilinden çıkan tekerlek;
görsel
Bir yahudi dönmesi tarafından yazılmıştır.
https://youtu.be/M-vDiDL6e5M
Solcu marşıdır.
Dağ başını duman almış
Burası tam otellik
Rezidans şimdi ufuktan doğar
Ama koş reis burası tam otellik.

Yürüyelim eyy mütayitler
Bu ağaçlar, bu güzel kuşlar
Evet burası tam otellik.
dağ başını duman almış.
Gümüş dere durmaz akar.
Rant ufuktan şimdi doğar.
Girelim arkadaşlar.

yürüyelim eyy mütayitler.
bu ağaçlar, bu güzel kuşlar.
Sesimizi yer gök su dinlesin.
Buldozerlerle her yer inlesin.
inlesin!
gümüşdere durmaz akar.