cumhuriyet rejimlerinin er ya da geç yozlaşması

Uzun bir entry olacak. Baştan uyarayım.

Tanım ile başlayalım. Kaba tabirle devlet yönetiminde halk iradesi olarak özetlenebilecek olan cumhuriyet, tarihi köklere sahiptir. Antik yunan'da doğmuştur. Atina kökenlidir. Tabii ki modern cumhuriyet terimi ile aynı olmasa da antikitede cumhuriyet var olmuştur. Bunu roma'nın cumhuriyet idaresi izlemiştir. bu örnekler aristokrat bir tabanda yaşamıştır. Genel halk kitlesinin idarede söz sahibi olmadığı iyi bilinmelidir. Kartaca mesela o da zerin tüccar kökenli bir demokrasiyle idare edildi.

Tarihi perspektif bizi italya şehirlerine götürür. Venedik, cenova gibi şehirler belki de roma mirası ile senato benzeri yapıları ortaya çıkardı. Bu örnekler içinde bizans sayılamaz, zira roma geleneği içinden gelse de doğulu bir idare ezgisi bizans kurumlarını oluşturdu. Bilhassa pers(fars) etkisi.

Tüccar italyan cumhuriyetler örneğinde de dış etkenler idareyi böldü . Venedik, cenova gibi şehirlerin işgal ile yok edilmesi.

Örnekler günümüze yaklaştıkça dramayım hale gelir. ingiltere'de kralın deviren oliver cromwell'ın tiranlığa meyletmeli ve meclisi kapatması. Fransız ihtilali'nde sonra defalarca cumhuriyetin kesilmesi.

Napoleon'un imparator ilan edilmesi.

Almanya'nın imparatoru kovup weimar cumhuriyeti'ni ilan etmesi; ancak hitler faşizminin kara bulut gibi çöküp 1934'te kendisini referandumla tek adam ilan etmesi.

Kendi ülkemize gelelim. Ta osmanlı'dan bu yana Anayasal düzene geçişin sancılı olsa da nihayet 1923'te cumhuriyetle taçlanması. Devrimlerin maalesef oturmaması ve 50'lerden sonra demokrasinin aşındırılması. Din sosuyla laiklik ve demokrasiye savaş açılması.

Günümüzde katmerlik yaşanıyor zaten.

Yukarıda basit bir tarihikesit yaparak cumhuriyetlerin neden yozlaştığı gerçeğine cevap bulmak için örnekleri sıraladım.

Benim kanaatim şudur ki, insan doğası ihtiras ve açgözlülükle mayalanmış. Medenî ölçüler bu arzuları salt dizginleyebiliyor. Herkes neredeyse en büyük pay ve çıkar için ilkelerini satabiliyor. Eşitlik, demokrasi veya şeffaflık kimin umurunda.
Ben homo sapiens denen varlığın temel bir sapma ile eşitlik ve demokrasi gibi kavramlara gidemediği kanaatindeyim. Bizim doğamız katı bir hiyerarşi ile güdülmeye uygun. Bu örneklerin bilimsel açıklaması belki de budur.