capgras sendromu

Fransız psikiyatr Capgras tarafından 1923 yılında tanımlanmış bir sendrom. sendromun başlıca özelliği, kişinin çevresindekilerin gerçek olmadığına, başkalarının onların yerine geçtiğine inanması olarak tanımlanıyor.

Kadınlarda biraz daha fazla görülen bu sendrom sanısal bozukluklardan biri olarak sınıflandırılabileceği gibi şizofreninin bir belirtisi olarak da görülebiliyor. Hasta, kendisini oldukça karmaşık bir komplonun içinde hissediyor ve çevresindekilerin farkında olmaksızın değiştirildikleri düşüncesinin rahatsızlığını yaşıyor.

Bu sendromdan mustarip kişi yüzünü gayet iyi bildiği ebeveyn,eş veya kardeş gibi yakınlarını gördüğünde yüzü tanısa da duygusal karşılığını hissedemiyor. Ve karşısındakinin gerçek yakını olmadığı,onun kılığına girmiş bir yabancı olduğunu sanıyor. Bunun nedeniyse felç veya beyin kanaması sebebiyle beynin hasar görmesi ve sağ yarımküresinde bulunan tanıma mekanizmasının bozulması. Çok ender rastlanan Capgras sendromu'nu yaşayanlar bu yanılgıyla yakınlarına saldırabiliyor,deliliğe varan viddi psikolojik sorunlar yaşayabiliyor.

tuhaf, garip, ender rastlanan, neredeyse bir tod browning filmi the freaks'den firlamis gibi duran bir rahatsizliktir. tibbi anlamda bir 'sanrisal yanlis tanimlama bozuklugu'dur. hasta kendisine yakin olan kisilerin veya nesnelerin, onlara tipatip benzeyen ikizleri ile degistirildiklerini dusunur. siklikla sizofrenide, ozellikle paranoid sizofrenide, zaman zaman agir depresif vakalarda ve bipolar bozukluklarda da gorulur. diger nadir gorulen sanrisal yanlis tanimlama bozukluklari icin (bkz: fregoli sendromu) ve (bkz: cotard sendromu).

Çevresindeki kişilerin aslında o kişiler olmadığı, onların yerini almış ve çoğunlukla kötü niyetli insanlar olduğuna ilişkin inançlardır.

hasta süreli tedirgindir, diken üstünde yaşar gibi yaşar ve çevresindeki her şeyden rahatsızlık duyar.
hastalığın bağlantı içinde olduğu hastalıklar: flizofreni,
paranoid bozukluk ve psikotik depresyon.

genellikle evli ve orta yaş kadınlarda görülür.

çok seyrek görülen bir sendromdur. Capgras Yanılsaması da denir. hasta misal annesine baktığı zaman diyor ki:
"Bu kadın tıpkı anneme benziyor, ama bu sahtesi, annemin kılığına girmiş başka bir kadın."
sadece annesi değil bu hayatında duygusal olarak bağlandığı başka kişiler hatta nesnelerde bile olabilir. (beslediği köpeği, sevgilisi, veya çok sevdiği evi).

mekanizmasına inmek gerekirse Normalde görsel sinyaller göz içerisine gelir ve beynin görme bölgelerine giderler. Tüm bunların işlenmesinden sonra mesaj beyindeki fusiform gyrus denen yüzleri tanımamıza yarayan hafıza bölgesine gider. Orda yüzlere hassas olan nöronlar vardır. burası uyarıldığında yüzleri tanıyabiliyoruz, buna kendi yüzümüzde dahil. devam eden elektriksel mesaj bu bölgeden limbik sistemdeki amigdala denen yapıya akar (beynin duygu merkezine) ve bu amigdala denen yapı baktığın şeyin duygusal değerini belirler. Bir av mı? Bir düşman mı? Bir dost mu? Ya da tamamen anlamsız birşey mi.yolda yürürken eski sevgilimizi gördüğümüzde meydana gelen uyarılmışlık bu yol sayesinde oluşur. Eğer amigdala heyecanlanırsa görülen şeyle bir duygusal bağlantı var demektir. amigdaladan da mesaj otonom sinir sistemine aktarılır. Kalbiniz daha hızlı atmaya başlar, kas hareketlerin artar, bunun ortaya çıkaracağı sıcaklığı yok etmek için terlemeye başlarsın , aktif kas hareketinden çıkacak olan bu sıcaklık ölçülebilirdir (galvanik deri tepkisi). avuç içine iki elektrot koyarak deride terleme sonucu oluşan direnç değişikliği ölçülmektedir. Böylelikle bir nesneye baktığınız zaman heyecanlandığınızı veya uyarıldığınızı anlayabilmekte bilimadamları.

Capgras hastaları ise bir nesneye baktığında, görüntü, görme bölgelerine gider, fusiform gyrus bölgesinde işlenir ve onun bezelye mi masa mı yoksa annen mi olduğunu anlarsın. Sonra mesaj amigdalaya ardından ise otonom sinir sistemine gider. Ama bu hastalarda amigdaladan limbik sisteme, yani duygusal merkeze giden bağlantı kopmuş veya hasar görmüştür. Ama fusiform bozulmadığı için adam annesini tanıyabiliyor ve diyor ki
"bu kadın tıpkı anneme benziyor."

Ama duygu merkezine giden bağlantı koptuğu için:

"Eğer annemse nasıl olur da bi sıcaklık hissetmem?" Böylece kişi der ki: "Bu anlaşılmaz duygu eksikliği durumuyla nasıl başa çıkarım?" "Bu kadın annem değil, annemmiş gibi görünen yabancı bir kadın."

Peki bunu nasıl test edeceğiz? Yapılan şey şu, kişi bir ekranın önüne oturtulur, galvanik deri tepkiniz ölçülür ve size ekrandan resimler gösterilir. bir nesneyi gördüğünüz zaman ne kadar terlediğiniz ölçülerek aranızdaki duygu bağı ortaya çıkartılır. Masa ya da şemsiye gibi şeylere tabii ki terlemezsiniz. Ama eğer bir aslan, kaplan veya manken resmi gösterirsem terlersiniz. normal insanlara annesi gibi duygusal bir bağı olan kişilerin, şeylerin resmi gösterildiğinde terlerler.

Peki, bu hastalara gösterirsek ne olur? Masa, sandalye ya da toz yumağında hiç birşey yok, normal insanlardaki gibi, ama annesinin resmini gösterince galvanik deri tepkisi düzdür. Annesine karşı hiçbir duygusal tepki yoktur, çünkü görme bölümlerinden duygusal bölümlere giden bağlantı kopmuş. Görüşü normal çünkü görme alanları normal, duyguları normal, gülüyor, ağlıyor vesaire ama görme ile duygusal bölümler kopuk olduğundan annesinin sahte olduğu yanılgısı var.

bu hastaları annesi bitişik odadan ararsa, telefon etse telefonu alıp:
"Anneciğim! Nasılsın? Nerelerdesin?" derler.

Telefonda herhangi bir yanılsama yok. Ama karşısına gelse.
"Sen de kimsin? Aynı anneme benziyorsun." demekteler.

Sebep şu ki işitme merkezinden duygu merkezine giden farklı bir yol var ve bu yol kopmamıştır. Bu durum, telefonda annesini duyunca sorun olmamasını açıklıyor. Gördüğünde ise sahte olduğunu söylüyor.

(bkz: the truman show)

bu hastalar kendilerine komplo kurulduğunu zannederler.

capgras sendromunun ilginç versiyonu olan ''kişinin kendi ayna görüntüsü için capgras sendromu''yla ilgili şu vakayı eklemek istiyorum.

neurocase'de sunulan tüyler ürperitici bir vaka kendi yansımasının aynanın arkasında yaşayan başka biri olduğuna inanan bir adam tanımlıyordu.

78 yaşındaki fransız hasta bay b. tours hastanesi nöroloji bölümüne yatırılmıştı.

önceki 10 gün boyunca, bay b. evinde, banyosundaki aynasının arkasında bulunan ve çarpıcı biçimde kendisiyle aynı fiziksel görünüşü paylaşan bir yabancıyı bildirmişti. yabancı kendisinin kopyasıydı, aynı boyuttaydı, aynı saçlara , aynı vücut tipine ve özelliklere sahip, aynı elbiseleri giyiyor ve aynı şekilde davranıyordu.

bay b. bu yabancıyla konuşmuş ve çok şaşırmıştı çünkü onun hakkında çok şey biliyordu. hatta bay b. iki kişilik çatal bıçakla birlikte aynaya yiyecek bile almıştı. sonunda, aynadaki yabancı saldırgan hale gelmeye başlamış ve bay b'nin kızı onu hastaneye götürmeye karar vermişti.

…bay. b. iyi yönlendirilmişti ve ailesinin üyelerini tanıma konusunda mükemmel bir başarı sağlamıştı.

hastanedeki testler alzheimer hastalığı olasığına dikkat çekiyordu. bay b.'ye bir antidepresan ve bir antipsikotik dahil olmak üzere çeşitli ilaçlar yazıldı.

üç ay sonra, iyileşme tamamlandı. sanrı kaybolmuştu ve bay b. yabancının gittiğini açıklamıştı.

yazarlar, capucine diard-detoeuf ve arkadaşları, bunu "kişinin kendi ayna görüntüsü için capgras sendromu" vakası olarak tanımlıyor. capgras sendromu kişinin, gerçekten ona benzeyen ikizlerinin ya da sahte kopyalarının genellikle ,eşinin veya akrabasının, yerini aldığına dair inançtır. bay b., kendi görüntüsünün aslında kendisinin sahte bir kopyası olduğuna inanıyordu.

diard-detoeuf ve arkadaşları, 1989'da kendisiyle aynada uzun uzun konuşmalar yapan ve sağ tempo-parietal atrofisi olan 77 yaşındaki bir kadın hakkındaki rapor da dahil olmak üzere önceki iki vakayı ele aldı.

ayna capgras sendromu, hastanın kendi yansımanın bir başka kişi olduğunu düşündüğü bunama semptomlarına neden olabilen ''mirrored-self misidentification'' sendromundan farklıdır.

bu sendromda, yansıma bir yabancı veya akraba olarak görülebilir. ancak bay b. aynadaki adamın tamamıyla kendisi olduğunun farkındaydı–bir başka deyişle aynadaki yansımasını tanıyamamak gibi bir sorunu yoktu. aksine, aynadaki adamı benzer ve farklı yönleri olan bir tür ikizi olarak görüyordu.

researchblogging. orgdiard-detoeuf, c., desmidt, t., mondon, k., & graux, j. (2015). a case of capgras syndrome with one’s own reflected image in a mirror neurocase, 1-2 doı: 10.1080/13554794.2015.1080847

27 ağustos 2015 | neuroskeptic'ten alınmıştır.