buyuk kiros

m.ö. 539 da babil'i ortadan kaldıran, zerdüşt inançlı pers kralıdır: babil'i ele geçirdikten sonra yahudilerin esirliğine son vererek filistin ve kudüs'e dönmelerine yardımcı olmuştur.

ordusundaki bütün askerleri adlarıyla tanırmış.

babil kralı nebukadnezar mö 586 yılında kudüs'ün sonunu getirdi. birçok musevi tapınağını yıktı. yahuda krallığını büyük yıkıma uğrattı. burada yaşayan yahudileri de babil'e sürdü.

kiros bu noktadan sonra devreye giriyor. kendisi yeni pers imparatorluğu'nun kurucusu. kiros babil'i fethediyor. burada yaşayan yahudileri de tekrar vatanlarına geri gönderiyor. hatta göndermekle kalmıyor, yıkılan tapınaklarını tekrar inşa ediyor.

bu yardımlarından dolayı, tevrat'ta kendisine büyük saygı gösteriliyor. yahudi olmamasına rağmen böyle bir saygı gören başka kimse yok.

kiros, işaya kitabının sonunda,

'koreş çobanım ve tüm isteklerimi gerçekleştirecek:yeruşalim ve tapınağının temelleri atılacak'

şeklinde bahsedilir.