bugün

kültür endüstrisi konulu ikinci kitaptır.

Aydınlanmanın Diyalektiği II'de "kültür" terimi ile kastedilen; yaşam tarzları ve onları destekleyicileri olarak her türlü tüketim malzemesi, ayrıca sanat ürünleri ve aslında tam da temsil ettikleri yaşam tarzlarının idolleri olarak yazarlar, oyuncular, sanatçılar ve topluma radyodan, sinema perdesinden, gazete ve dergilerden kendini gösteren, onlara seslenen her türlü insanların, tiplerin taşıyıcısı oldukları şeydir. Endüstri ile kastedileni ise "Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünürken" isimli yazısında Adorno şöyle açıklıyor: Bu nedenle, "endüstri" teriminin ilk anlamında alınmaması yerinde olur. Bu terim doğrudan doğruya üretim sürecini değil, kültürel malın standardizasyonunu "her sinema seyircisinin aşina olduğu Western filmlerinde olduğu gibi" ve dağıtım tekniklerinin rasyonelleştirilmesini anlatmak amacıyla kullanılmaktadır.(Cogito, Sayı 36)

Kitap boyunca "kültür endüstrisi" olarak geçen terim üzerine kaygılarını Adorno yine aynı yazıda şöyle anlatıyor: Kültür endüstrisi terimi yanılmıyorsam ilk defa 1947'de, Amsterdam'da Horkheimer'la birlikte yayımladığımız Aydınlanmanın Diyalektiği'nde kullanıldı.

Müsveddelerde "kitle kültürü" terimini kullanmıştık. Fakat daha sonra, yandaşlarının işine gelecek yorumları dışarıda bırakmak amacıyla kitle kültürü yerine "kültür endüstrisi" terimini kullanmayı uygun bulduk; ne de olsa onun, kitlelerden kendiliğinden çıkan bir kültür sorunu olduğunu ortaya atabilirler, onu popüler sanatın çağdaş formu sayabilirlerdi ki bu ikincisinin kültür endüstrisinden kesin olarak ayırt edilmesi gerekir. Kültür endüstrisi eski olanla tanıdık olanı yeni bir nitelikte birleştirir.(Cogito, Sayı 36)

Yukarıda alıntıda da nitelenen haliyle "kültür endüstrisi" kitlenin seçtiği bir kültür değildir; bir taraftan kitleye dayatılan, diğer taraftan da kitleyi kendi belirleyicisi gibi gösteren bir kültürdür. Bu şekilde, yapılanların sorumluluğu da kitleye yüklenmeye çalışılmaktadır.

(bkz: aydınlanmanın diyalektiği 1)
(bkz: aydınlanmanın diyalektiği)
güncel Önemli Başlıklar