aklı hür vicdanı hür

tom tucker tarafından verilmiş bir ukteydi.

Manaen Tevfik Fikret'in Rübab-ı Şikeste'sinde geçen bir ifadedir, lakin başlıktaki haliyle değil; "fikri hür, irfanı hür, vicdanı hür" şeklinde.

Orijinal kıta şöyle:

Kimseden ümmid-i feyz etmem, dilenmem perr ü bâl
Kendi cevvim, kendi eflâkimde kendim tâirim.
inhinâ tavk-i esaretten girândır boynuma;
Fikri hür, irfânı hür, vicdânı hür bir şâirim.

Zamanla bunun son mısrası evriliyor, "aklı hür, irfanı hür, vicdanı hür" haline geliyor. Nihayet buraya ulaştığında ise başlıktaki kadar kısalmış.