ak hun imparatorluğu

Ak Hunlar (Bizans kaynaklarında Eftalit, Çin kaynaklarında Ak Hiung-nu, Hint kaynaklarında ise Sveta-H'na olarak geçer), dördüncü yüzyılın başlarında Isığ Gölü çevresinde Avarlar'a bağlı yaşarlarken bu yüzyılın ikinci yarısında Maveraünnehir'e ve Toharistan'a yayılmış bir devlet.

Batıya doğru ilerlemelerine devam ederek Çin'in kuzeybatısındaki Gobi Çölü'nden Hazar Denizi kenarına kadar yayılan bir devlet kurmuşlardır. Ak Hunlar'ın güneye inen bir kolu da Kabil çevresinde bulunan Kuşanlar'ı yenerek Hindistan'a doğru ilerlemiş ve Hindistan'da bulunan Gubta imparatorluğu'nun 40 yılında parçalanmasından sonra 530 yılında indüs Vadisi'ni ve Ganj Vadisi'ni almışlardır.

Fakat Hindistan'daki Ak Hunlar beşinci yüzyılın yarısından sonra tarih sahnesinden çekilerek yerli halk arasında kaybolmuşlardır. Batı Ak Hunları ise, bir taraftan Orta Asya'da hâkimiyeti temin eden Göktürkler'in bir taraftan da iran'da hüküm süren Sasaniler'in arasında kalmışlar, iki taraftan saldıran kuvvetli düşmanları ile başa çıkamayarak 567 yılında Göktürkler tarafından tarih sahnesinden silinmişlerdir. * *

görsel

hunların dağılmasıyla güneye inen türk boylarının yol boyunca peşinden sürüklediği halklarla birlikte kurduğu imparatorluk.hüküm yılları boyunca tengriye maniheizme zerdüştlüğe ve budizme inanan iran-tibet-türk ve hint halklarının karışımıdır.ordusu 5.yy'ın en sağlam ordusudur.aynı anda türk atlı okçuları hint filleri sogd hafif piyadeleri ve ağır zırhlı katafraktlardan oluşan kalabalık bir orduları vardı.çin seddi benzeri olan; sasaniler'in hazar denizi kıyısından başlayıp ülkenin kuzeydoğusu boyunca yaptıkları 195 kmlik gorgan duvarı (kızıl yılan da deniyor) kendilerini durdurmaya yetmemiştir.

483 yılında sasaniler'i ağır bir hezimete uğratarak (sasani şahı peroz ölüyor) horasan ve belucistan'ı yağmalamış iki yıl içinde kilolarca altın ganimetle ve kölelerle -ayrıca zerdüştlük ve maniheizmle- ülkelerine dönmüşlerdir.495 sonrası hindistan'daki gupta imparatorluğuna saldırmış kuzey hindistanda kısa süreli bir egemenlik kurmuş ancak başarılı olamamış ve uzun vadede yenilmişlerdir.

6.yy boyunca göktürkle de inişli çıkışlı ilişkilerde bulumuşlardır.beraber sasanileri zayıflatarak ileride müslümanların günümüz iran ve ırak bölgesine kolay şekilde girmelerini etkilemiştirler.çin'in ipek yolu üzerindeki baskıları nedeniyle halkın desteği azalmıştır.ancak zayıflayıp parçalanmaları tamamen yerel halk olan ve gücünü arttıran kabul shahi (shahiya) isimli bir ailenin yönetimi ele geçirmeiyle olmuştur.ülke kaybolup gitmemiştir yönetenleri değişmiştir.yine de türk etniğini korumuşlardır.ilerde gazneliler bu bölgede türkçe konuşan budist insanların desteğini de alarak hindistan'a kadar ilerlemiştir.

Hunların kurduğu devletlerden birisidir. Hindistan, Pencab civarına yayılmıştır. Göktürkler ve sasaniler işbirliği ile bu devleti Buhara meydan muharabesinde yıkmıştırlar daha sonra Tong Yabgu Kagan sasanilere hadlerini bildirmiş ve keşke ak hunlarla birlik olsaydık demiştir.

göktürklerin sasanilerle yapmış olduğu buhara ittifakı ile ortadan kalkmış bulunan büyük türk devleti cumhurbaşkanlığı forsunda da bulunur.

470 yılında toprak büyüklüğü 4 milyon kilometrekareye ulaşmış devlet.

Eftalitler olarak da bilinir. Kurucusu Aksuvar'dır. Başkentleri Gor, Huo ve Sakkala şehirleridir. Göktürk-Sasani işbirliği sonucu yıkılmışlardır.
(bkz: Akhunlar)
(bkz: Ak Hun devleti)
görsel
görsel
görsel
görsel
görsel
görsel
görsel