bugün

16 nisan 2017 günü, anayasada değiştirilmesi düşünülen maddelerin halk oylamasına sunulmasıdır.

2011 yılından beri süregelen 'yeni anayasa' tartışmaları 2016 yılının son aylarında alevlendi. başlarda başbakan yeni anayasanın içinde başkanlık sisteminin de olacağını söyledi ancak sonra yeni anayasa gitti başkanlık kaldı, takke gitti kel görüldü, minareyi çalarken kılıfını attılar. Cumhurbaşkanlığı sistemi adıyla getirilen sistemin maddeleri türkiye büyük millet meclisi'nde madde madde oylandı ve ardından ter atma süreci sonrası toplu oylama ile meclisten geçti. cumhurbaşkanı erdoğan'ın onaylaması ile anayasa değişikliği 16 nisan 2017 de yapılması, ysk nın fikri ve anayasaya dayanan gerekçelerle kesinleşti.

18 maddelik değişiklik teklifi ne içeriyor ?

--spoiler--
1. Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 9 uncu maddesine “bağımsız” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve tarafsız” ibaresi eklenecek.

2. tbmm üye tamsayısı 550 den 600 e çıkacak.

3. askerlikle ilişiği olmamak kaydıyla 25 olan seçilme yaşı 18'e düşürülecek.

4. tbmm genel seçimleri ve cumhurbaşkanı seçimi 5 yılda bir aynı gün yapılacak. mevcut halde tbmm yasama dönemi 4 yıl, cumhurbaşkanı görev süresi ise 5 yıl. bu farkın oluşturulma sebebi, cumhurbaşkanının bir partinin güdümü ve etkisine girmeden birden çok hükümetle çalışmasını sağlamaktı. 2007'den önce tbmm yasama dönemi 5 yıl, cumhurbaşkanı görev süresi ise 7 yıldı. anayasa değişikliği kabul edilirse, 1. turda salt çoğunluk sağlanamazsa, 1 hafta sonra en çok oy alan iki cumhurbaşkanı adayı 2. turda yarışacak.

5. tbmm'nin görev ve yetkileri değiştiriliyor. anayasanın 87. maddesinde yapılacak değişikle 'tbmm'nin bakanlar kurulu ve bakanları denetleme, bakanlar kuruluna khk çıkartma yetkisi verme' yetkileri tbmm'den alınıyor.

6. anayasanın 98. maddesinde yapılan değişiklikle madde kenar başlığı olan 'IV. Türkiye Büyük Millet Meclisinin bilgi edinme ve denetim yolları' başlığı kaldırılıyor. ayrıca maddede yapılan değişiklikle tbmm'nin denetim yollarından gensoru (bir hükümet üyesi bakanın siyasi sorumluluğu nedeniyle bakanlıktan düşürülmesi yetkisi) tbmm'nin elinden alınıyor. böylelikle tbmm'nin bakanları ve başkan yardımcılarını görevden alması mümkün olmuyor.

7. anayasanın 101. maddesinde yapılan değişiklikle, cumhurbaşkanlığı için daha önce siyasi partiler aday gösteremiyordu. ancak artık siyasi partiler aday gösterebilecek. daha önce 'son genel seçimlerde aldıkları oylar toplamı %10 u geçen siyasi partiler ortak bir aday gösterebilir' şartı %5 e düşürülmüştür. böylelikle mecliste grubu olmayan ve oyları toplamı %5 i bulan partiler ortak aday gösterebilir. ve yeni bir adaylık şartı da şu: 100.000 seçmenin imzası ile bir sivil, cumhurbaşkanı adayı olabilecek.

8. anayasanın en uzun maddesi olan cumhurbaşkanının görev ve yetkilerini düzenleyen maddede fazlasıyla değişiklik oldu. bunları bend şeklinde yazsam daha iyi olur.
-8a. yürütme yetkisi cumhurbaşkanına ait olacak. normalde düalist yapı (bakanlar kurulu ve cumhurbaşkanı) olan anayasamız değişirse yürütme sadece cumhurbaşkanlığı makamında olacak.
-8b. amerikan başkanlık sistemindeki gibi cumhurbaşkanı, meclise bir kanunu çıkartma emri veremeyecek. bunun yerine temenni ve genel sosyal refah için meclise 'mesaj' (amerikadaki adıyla message) verebilecek.
-8c. cumhurbaşkanı yardımcılarını ve bakanları atar, üst kademe yöneticileri atar ve atanmalarına ilişkin esaslar hakkında değişiklikleri khk ile tek başına düzenleyebilecek. ayrıca milli güvenlik ile alakalı konularda politikaları belirler ve gerekli tedbirleri alır.
-8d. cumhurbaşkanı, yürütme yetkisi üzerine (kendi görev alanı için) cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkartabilecek. mevcut durumda cumhurbaşkanlığı kararnamesi, sadece cumhurbaşkanlığı teşkilatında varolan cumhurbaşkanlığı genel sekreterinin görev ve yetkilerini tek başına düzenliyordu. bu değişiklikle cumhurbaşkanı, yürütme yani hükümetin her kademesine ilişkin değişikliklere tek başına karar verebilecek.
-8e. temel haklar, kişi hak ve ödevleri ve siyasi hak ve ödevler cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenemeyecek. bu yetki madde 91 de bakanlar kuruluna verilmişti. artık cumhurbaşkanına verilecek. kanunda açıkça düzenlenen konularda cumhurbaşkanı kararnamesi çıkartılamayacak. kanun ve cb kararnamesi çeliştiğinde kanun geçerli olacak kararname hükümsüz olacak. kararnameler kanunlar gibi 45 gün sonra değil, yönetmelikler gibi, tarih belirtilmemişse resmi gazetede yayımlandıkları gün yürürlüğe girer.
-8f. cumhurbaşkanı kanunların uygulanması için yönetmelik çıkartabilecek. mevcut yapıda bu yetki kamu tüzel kişileri, bakanlıklar ve başbakanlıktaydı.

9. anayasanın 105. maddesinin kenar başlığı 'Sorumluluk ve sorumsuzluk hali' ndan 'Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu' olarak değiştirildi. cumhurbaşkanının bir suç işlemesi durumunda tbmm üye tamsayısının salt çoğunluğu (yeni durumda 300 kişi) bir meclis soruşturması açılmasına yetecek. 1 aylık soruşturma sonrasında mecliste yapılacak oylamada 3/5 oranda yani 360 evet çıkarsa cumhurbaşkanı hakkında soruşturma yapılabilecek. tbmm'nin 2/3 çoğunluğu yani 400 kişinin evet oyu vermesi durumunda cumhurbaşkanı yüce divan'a sevk edilebilecek. mevcut halde bu durum sadece vatana ihanet konusunda geçerliydi. cumhurbaşkanı soruşturma kararı çıkmadan önce oylamaları beklemeden erken seçim kararı alabilecek. ancak soruşturma kararı açıldıktan sonra erken seçim kararı alamayacak. yüce divan'a gönderilen cumhurbaşkanı 3 ay + 3 ay içinde yapılan yargılamada suçlu bulunursa cumhurbaşkanlığı düşecek. ancak mevcut durumda bakanların başbakanın ve cumhurbaşkanının yüce divan'a sevki, görevinin düşmesine neden oluyordu. yeni değişiklikle yargılama sonucu beklenecek.

10. anayasanın 106. maddesinin kenar başlığı 'Cumhurbaşkanına vekillik etme' den 'Cumhurbaşkanı yardımcıları, Cumhurbaşkanına vekâlet ve bakanlar' olarak değiştirildi. cumhurbaşkanı istediği kadar yardımcı atayabilecek. cumhurbaşkanlığı makamı herhangi bir nedenle boşalırsa seçime kadar cumhurbaşkanının seçeceği bir yardımcısı bu görevi devam ettirecek. türk idari yönetiminin 2 numarası olan meclis başkanı, seyahat vb sebeplerle ülke dışında olan cumhurbaşkanına vekalet edebiliyordu. tbmm başkanının vekalet yetkisi (protokolde 2. adamlığı) cumhurbaşkanı yardımcısına geçti. başkan yardımcıları ile bakanların milletvekili seçilme yeterliliği taşıması yeterli olacak. cumhurbaşkanı bu bakan ve yardımcıları görevden alabilecek ve bu kendi tasarrufunda olacak. başkan yardımcıları ve bakanların siyasi sorumlulukları cumhurbaşkanı ile aynı. cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar dokunulmazlıktan yararlanacak ve bakanlıkların kuruluşu artık kanunla değil cumhurbaşkanı kararnamesi ile yapılacak.

11. tbmm, normalde üye tamsayısının salt çoğunluğu (yarısı) ile erken seçime gidebiliyor. ancak yeni anayasa değişikliği ile bu oran 3/5 e çıkacak. böylelikle meclisin seçimleri yenilemesi zorlaştırılıyor. bu durumda cumhurbaşkanı seçimi de meclis seçimiyle beraber yapılacak. eğer cumhurbaşkanının 2. dönemiyse, seçimleri tbmm yenilerse görev süresi sona eren ve artık seçilemeyecek olan mevcut cumhurbaşkanı yeniden aday olabilecek. bu, istisnai şekilde bir durum olacağı gibi mecliste ağırlığı olan parti lideri cumhurbaşkanının kendi çıkarı için bürokrasiyi alet etmesi gibi suistimale yol açabilecek.

12. anayasanın 119. maddesinde yapılan değişikilikle sıkıyönetim anayasadan çıkıyor. seferberlik, olağanüstü hal ve savaş hali mevcut kalmaya devam edecek. cumhurbaşkanının tasarrufunda olan olağanüstü hal ilanı sebeplerine 'kalkışma' seçeneği de eklendi. cumhurbaşkanı, askeri darbe girişiminde süresi 6 ayı geçmemek üzere ohal ilan edebilecek. cumhurbaşkanı, ohal döneminde ise kişisel hak ve ödevler, siyasi hak ve ödevler ve temel hak ve hürriyetleri, tek başına çıkartabileceği kararname ile sınırlandırabilecek.

13. anayasanın 142. maddesine eklendiği haliyle artık disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkeme kurulamayacak. böylelikle askeri yüksek idare mahkemesi ve askeri yargıtay türk yargı sisteminden çıkarılıyor. ancak savaş hallerinde askerlerin işlediği suçlar için geçici askeri mahkemeler kurulabilecek. tarihte buna istiklal mahkemeleri örneği gösterilebilir.

14. anayasanın 159. maddesinde yapılan değişiklikle hakimler ve savcılar yüksek kurulu'nun adından 'yüksek' ibaresi çıkartıldı. hsyk üye sayısı 22 asil + 12 yedekten oluşurken bu sayı 13 e düşürüldü. 2014 de yapılan değişiklikle hsyk nın başkanlığını adalet bakanı yapacak ve adalet bakanı müsteşarı kurulun tabi üyesi olacaktı, bu durum aynı şekilde kuruldu. 13 üyenin 3 tanesini cumhurbaşkanı atayacak ve görev süresi 4 yıl olarak belirlendi.

15. bütçe tasarısını ve kesin hesap kanununu maliye bakanı hazırlıyor ve bakanlar kurulu meclise sunuyordu. ancak bu yetkiler artık sadece cumhurbaşkanında olacak.

16. anayasanın 73. maddesinde yer alan vergi ve vergi benzeri kamu gelirlerinin oranlarındaki değişiklikler artık bakanlar kurulu değil cumhurbaşkanında olacak. cumhurbaşkanı ve bakanların kanun teklif etmesi (kanun tasarısı) yetkisi kaldırıldı. böylelikle 'mesaj' dışında cumhurbaşkanı meclisin kanunlarına müdahale edemeyecek. anayasanın 117. maddesinde yer alan ülkenin güvenliği ve silahlı kuvvetlerden sorumluluk bakanlar kurulundan cumhurbaşkanına geçiyor. mgk ya artık cumhurbaşkanı yardımcıları da daimi üye olarak girecek. başbakana ait birçok siyasi görevin özetle cumhurbaşkanı yardımcılarına geçtiğini eklemem yeterli. bunun yanısıra anayasanın 123. maddesinde yer alan kamu tüzel kişilerinin kurulmasının kanun veya kanunun açıkça verdiği yetkiyle kurulması ibaresi, kanun ve cumhurbaşkanı kararnamesi olarak değiştiriliyor. mahalli idarelerin kendi aralarında örgüt kurmasına dair yetki (eyalet de buna dahil) cumhurbaşkanının iznine bırakılıyor. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu başbakana bağlıyken artık cumhurbaşkanının seçeceği bir bakana bağlı olacak. tüzüklerin danıştay incelemesi birçok konuda ve amaçta çıkarılanlar adına kısıtlanıyor. bunun yerine cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin incelemesi danıştaya bırakılıyor. 150. maddede yapılan değişiklikle, kanun, cb kararnameleri ve tbmm iç tüzüğü hakkında maddelerle alakalı iptal davası açma hakkı tbmm de grubu bulunan partilerden alınıyor ve sadece 'en çok milletvekili olan iki partiye' veriliyor. mevcut durumda en az üyeli partiler de iptal davası açabiliyordu. madde 167 de yapılan değişiklikle kanunla cumhurbaşkanına vergi koymak veya değiştirme yetkisi verilebilecek. tbmm nin yaptığı kanunlar cumhurbaşkanınca geri gönderildiğinde 'aynen kabul' edilmesi durumunda cumhurbaşkanı kanunu yayımlamak zorundaydı. ancak 89. maddede yapılan değişiklikle geri gönderilen kanunun salt çoğunluk (276) ile kabul edilmesi şartı geliyor. (normalde 139 ile bile kabul bile anayasal olarak mümkünken şuan bu sayı 300 e çıkıyor. yani cumhurbaşkanının geri gönderdiği kanunların yeniden kabulü ile cumhurbaşkanını onaylamaya zorlamak daha da zorlaşıyor. bakanlar kurulunca atanıp başbakana bağlı olan genelkurmay başkanı, artık cumhurbaşkanınca atanacak. 108. maddede yapılan değişiklikle cumhurbaşkanına bağlı devlet denetleme kurulu'nun inceleme araştırma ve denetleme yetkisine idari soruşturma açma yetkisi de eklenmiştir. daha önceden idari soruşturma açılamıyordu ve hazırladıkları rapor bağlayıcı olmayan cb'ına bağlı ddk, böylece sayıştay'ın görevine benzer bir görev dahi üstlenebilecek. (ddk üye sayısı 9 kişi ve hepsi cumhurbaşkanınca atanacak). ayrıca ddk daki en önemli değişiklik; yargı organları ve silahlı kuvvetler ddk nın denetimi ve incelemesinin dışındaydı, fakat artık cumhurbaşkanına bağlı ddk, tamamen kontrol altına alınmış olan silahlı kuvvetleri bu şekilde de denetleyebilecek ve soruşturma başlatabilecek. bu değişiklik; yüksek askeri şura, mgk, genelkurmayın atanması ve birçok konuda hükümetin kontrolüne alınan silahlı kuvvetler 'güvenilmez' gösterilmesi ve bir de bu şekilde kontrol altında tutulmak istenmesi yönünde ağır eleştiri almakta.

82’nci maddesinin ikinci fıkrasının ikinci cümlesi, 96’ncı maddesinin ikinci fıkrası, 117’nci maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları, 127’nci maddesinin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesi, 150’nci maddesinin birinci fıkrasının son cümlesi ile 91, 99, 100, 102, 107, 109, 110, 111, 112, 113, 114, 115, 120, 121, 122, 145, 156, 157, 162, 163 ve 164 üncü maddeleri yürürlükten kaldırıldı. bunları https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa82.htm den ayrıntılı olarak inceleyebilirsiniz.

17. geçici eklenen madde ile, 2019 da tbmm ve cumhurbaşkanı seçimleri beraber yapılacak.
--spoiler--
akp & mhp cephesinin kazanacağı referandumdur.
%84 katilimin olacagi referandum.
hayırlı referandumlar inşallah.
anayasa kılıfı adı altında yapılacak olan başkanlık sistemi referandumudur. sap ile samanı ayıralım lütfen..

yeni anayasanın meclisten geçen maddelerine bir bakınız. neredeyse tüm maddelerde mevcut cumhurbaşkanının makamı anılıyor. zannedersin ki anayasa değil de bir adama ülkenin anahtarı verilmeye çalışılıyor. aslında yapılmaya çalışılan tam olarak bu zaten. o yüzden vatana ve millete hayırlı bir referandum olsun..
Görüşüm evet olacaktır. Parlamenter sistemin zaman zaman tıkanıklıklara yol açtığı bariz ortada. Gelişmekte olan ülkeler için tıkanıklık demek felaket demektir bir nevi. Bir geminin tek kaptanı olması gerektiğini düşünüyorum. Bu yüzden evet diyeceğim. Ayrıca değişen maddeleride inceledim öyle dediğiniz gibi; "yok efendim ülke bölünüyormuş, laiklik elden gidiyormuş şeriat gelecekmişte felanda filanda..." geçin kardeşim bunları. öyle bir şey yok sağda solda okuduklarınızla gaza gelmeyin.

son söz yine halkın olacaktır. Başa geçirmesini bildiği gibi indirmesinide halk yapacaktır. He bu arada tek başına yönetim olacak diye diktatörlük felan diyorsunuz ya gerçekten gülünç...

Tahminim;

Evet: %51.7
Hayır:%48.3

Sözlük içi anket:

http://www.strawpoll.me/12240186

Edit: ohaa! Kafa kafaya tahmin etmişim sonucu. Neyse gidip yarın bir iddaa atayım.
numan kurtulmuş tarafından kesin olarak belirtilmiştir.

http://www.konhaber.com/h...rihi_16_nisan-670996.html
Kesinleşmesi sadece resmî açıklamaya bakıyor.

Cumhurbaşkanı resmî gazetede yayınladı. 60 gün sonraki ilk pazar da bu tarih oluyor. Vatanımız ve milletimiz icin hayır'lısı makbul olsun.
evet çıkacak insaallah. allah in izni ile.

hayır da hayır vardır diyen putperestler, bir baktirsin beyni var mı acaba diye!...
Ulkemiz adina Hayırlı olur umarız.
hayırlara vesile olur umarım.
Hayır-lısı olacak.Başka yolu yok.
2017 türkiye anayasa değişikliği referandumunun yapılacağı tarihtir. 23 nisandan 1 hafta öncedir.
Evet baskanlik sistemi hayirli olsun.

Tayyip isi garantilemeden onaylamazdi bunu. Hdp ve feto ile yapilan kacamaklar sonuc vermis demekki.

Artik hdp, feto gibi iki terorist grubun, bunlarin hamisi akpartinin ve hdpyi hayir atacak sanip hdp hayir diyorsa ben evet diyecem diyen salaklarin getirecegi anayasa ne kadar faydali olur onu bilemem.

Edit: ulan bahceliyi saymayi unutmusum, neyse o oylesine figuran zaten, ismini anmaya bile gerek yok.
Sandığa gitmeyi düşünmediğim referandumdur. Tabi ülkem için en hayırlı sonucun çıkmasını diliyorum.
"Saltanatı yıkanların torunları, saltanatı tekrardan geri getirecek mi ?" sorusunun cevabını alacağım, refarandum.

Hayırlısıyla.
sonucu hayır çıkacak referandum. Sonrasında neler olacağını kestirmek güç. TBMM kabul etti çünkü.

Öyle ya da böyle türkiye yi kötü günler bekliyor. Ama hayır çıkarsa götünü toparlar türkiye. Evet çıkarsa toparlayamaz.
hayır demeye evet.
ailecek hayır oyu vereceğimiz referandum.

türkiye'nin ihtiyaç duyduğu şey meclisi bile feshedebilme yetkisine sahip dev bir güç değil, her şeyin rayında olduğu parlamenter bir sistem.

ihtiyacımız olan kişi yargının %70'ini kafasına göre atayacak bir başhakim değil, yargıya bile saygı gösterecek cumhurbaşkanı.

ülkemizi yönetmesi gereken kişiler kendi kişisel çıkarlarını milletin üzerinde gören biri değil, kendisini ülkeye ve halkına adamış bir lider kadrosu.

dikkat ederseniz hayır derken anti erdoğan propagandası yapmadım. sadece türkiye'nin ihtiyaç duyup duymadığı şeyleri söyledim. erdoğan bugün var 40 yıl sonra yok. başkanlık sistemiyle başa ileride bir hdpli de geçebilir, o zaman olacaklar ülkeyi yıkıma kadar götürür mazallah. reis istedi evet diyoruz mantığından kurtulmak gerek diye düşünüyorum.
ülkemiz için hayırlısı olmasını dilediğim referandumdur.
görsel
Meşazını aldım numan gardaşım ben de güçlü bir Türkiye için evet diyorum. Sen de evet diyor musun hbbia gardaşım?
sonuçları peşin peşin söyleyelim.

yüzde 55 hayır yüzde 45 evet. ama hayırlı sonuça senin de tuzun olmalı.

sadece kendi oyun değil, arkadaşının, kardeşinin, komşunun oyunun da hayırlı olması için ter akıtman lazım.
attığın oyun sandıktan oy tutanaklarından tsk sessis sisteminde çalınmaması için uyanık olman lazım.
organiz olman lazım. bu kendin için varsa şu anda olan yoksa ilerde olabilecel çocukların, bu yoktur ilerde olacak torunların için yapman lazım.

üç vakte kadar kimlerin bilmem nerelerini öpme durumları ile karşılaşmak istemiyorsan hayırlı çok hayırlı işler yapman lazım.

sen her platformda her yerde her şekilde hayıra en hayırlı bir şekilde omuz verirsen ülkedeki her şey hayırlı olmaya başlayacak. hayıra omuz ver.

(bkz: hayırlı bir referandum için yapılması gerekenler)
16 nisan tarihinde yapılması öngörülen tıpta uzmanlık sınavı'nın (tus) 1 gün, 15-16 nisan tarihlerinde yapılması öngörülen aöf vize sınavlarının ise 1 hafta erkene alınmasına neden olacaktır.
esasen türk usulü başkanlık/cumhurbaşkanlığı sisteminin oylanacağı referandumdur. cb da onayladığına göre rahatlıkla yorum yapabiliriz maddeler kesinleşti.

ülkenin ve dünyanın konjonktürü düşünüldüğünde geçmemiz gereken bir sistemdir. referandumda sunulacak, bu sistem için gerekli anayasa değişiklikleri okunup düşünüldüğünde, genel olarak akla yatan ve olması gereken değişiklikler içermektedir.

Ancak, bir madde var ki okuyup düşünüp onaylamak mümkün değil. o da hsyk nın üye seçimi. ayrıca bu maddenin değiştirilmesinin başkanlık sistemiyle bir alakasını kurmak da güç, araya sıkıştırılmış gibi.

öncelikle hsyk ne iş yapar; adli, idari hakim ve savcıları mesleğe kabul eder, atar, nakleder, geçici yetki verir, yükseltir, düşürür, kadroya alır, ceza verir vb. yani adalet sisteminin göbeğindeki bir kurum.

mevcut sistemde üyeler nasıl seçiliyor:
1 adalet bakanı kendisi
1 adalet bakanı müsteşarı kendisi
4 cb seçiyor
3 yargıtay
2 danıştay
1 adalet akademisi
10 hakim ve savcılar kendileri

yeni sistem:
1 aynı
1 aynı
4 aynı
3 aynı
1 danıştay
3 TBMM

açıklama da şöyle "halkın seçtiği meclis seçiyor yani halk seçiyor". yahu arkadaş ne halkmışız be. ulan okey taşını çaldığı için arkadaşını öldürmeyi adil gören insan, hsyk üyesini nasıl seçsin niye seçsin. hadi o işin hikayesi, oturup iki muhabbet edemeyeceğin adamlarla dolu bu meclis nasıl seçsin.

asıl sıkıntı ise şu; bu üyelerden 4 ü doğrudan, en az 3 ü de dolaylı olarak cb tarafından seçiliyor. bu seçimler tamamen objektif olabilir mi? 15 yılın gösterdiği şu ki kesinlikle olamaz. yani çoğu kurum gibi işini bilmeyen sadece söz dinleyip sesini çıkarmadığı için o koltukta oturtulan insanların olduğu bir kuruma dönüşebilir. dönüşürse de ne olur, zaten can çekişen yargı sistemi biter adalet yok olur. Adaletin olmadığı yerde de yaşanır mı herkesin iyice düşünmesi gerekir.
hayir'lisi olacaktır.