anayasanın değişmez maddeleri

4. maddenin değiştirilmesi demek, dolaylı yoldan anayasanın ilk üç maddesinin değiştirilmesine imkan vereceğinden; "ilk üç maddenin hülleyle ve dolaylı değiştirilmesinin teklif edilmesi" anlamında yorumlanabilir. Bu sebeple 4. maddenin lağv edilmesi teknik olarak olanaksız görülmektedir. amma velakin; yeni bir anayasa oluşturulması için anayasal meclis kurulursa, bu meclisin düzenleyeceği ve üzerinde uzlaşacağı metin, daha farklı bir düzenlemeye yer açabilir.

anayasal meclis ya da kurultay, TBMM oluşumundan farklı olmak durumundadır. TBMM yasama erki olurken, kurucu meclis sadece anayasa hazırlama ve yazma erkidir ve bir anayasa metni çıkarsa dahi, bu yeni kanun halkoyuna sunulmak durumundadır.

kurucu meclisin nasıl oluşturulacağına ilişkin yeni bir yasa çıkartılması da ayrıca anayasal bir süreçtir ve dolayısıyla oluşumu mevcut anayasanın denetimine tabidir. Şöyle ki, TBMM derse ki: "yeni bir anayasa oluşturmak için kurucu meclis hazırlanmasına dair" kanun; bu anayasal bir düzenleme sınıfında olacağından, anayasal değişikliğin gerektirdiği usul ve çoğunlukla, ilgili komisyonlarda ve Genel Kurul'da kabul edilmelidir.

seçimle luşturulacak meclisin çalışma esasları, süresi, karar verme mekanizması, tüzüğü gibi herşey bu yasada yer almak durumundadır. işte böyle bir yasaya uygun oluşturulacak kurucu mecliste, grup kararları vs. söz konusu olmayacaktır, çünkü yürütmeyle ilgili hiçbir yetki bulunmamaktadır.

kurucu meclis eğer ki anayasal karar almaya yeterli çoğunlukla bir anayasa metni üzerinde uzlaşırsa, bu metin halkoyuna sunulur. Dikkat ederseniz nitelikli çoğunluktan bahsetmekteyim. anayasa toplumsal uzlaşı ve ortak şemsiye metni olduğundan, yarının bir fazlası gibi bir oran, uzun vadeli toplumsal ekitler için yeterli bir çoğunluk kabul edilmeyebilir. Ancak referandum aşamasında şartlar farklıdır ve %50 artı bir oy dahi bu yeni metni yeni anayasa yapabilir.

Şahsi fikrim, herkezin kendi rızasıyla oluşturacağı ve kucaklayıcı bir anayasa elde edilebilirse, üzerinde çok kolay oynanmaması için anayasal referandumlarda da nitelikli çoğunluk gerekeceği yönündedir.