ilber ortaylı nın islam da laiklik olmaz demesi

hicbir dinde laiklik olmaz; bir din cikip "dunya islerine karismiyorum, ne halt yerseniz yiyin, serbest" derse zaten bir hukmu, taraftari kalmaz. bir dinin dunya islerinde nereye ne kadar karisacagina ve ne kadar etkili olacagina karar verenler de her toplumda ve her kulturde yonetici siniftir. ve yonetici siniflar, ki buna ruhbanlarin kendileri de dahildir, her kultur ve donemde dunyevi islerine dini karistirmazlar zaten, kafalarina gore takilirlar.

bu isin mekanigini anlamak isteyenler islam cografyasi ya da ortacag avrupasina degil, biraz daha geriye gidip roma imparatorlugu'nun hristiyanlasma politikasina bakabilirler.