mustafa kemal in beyaz kuğusu karadeniz vapuru

türkiye cumhuriyeti'nin ilk yıllarındaki atatürk vizyonunu anlayabilmek adına önemli bir konu olan vapurdur...

karadeniz vapuru...
o'na "mustafa kemal'in beyaz kuğusu" demişlerdi.
aslında beyaz değildi. tam tersine siyahtı 1924'te satın alındığında.

haliç tersanesine çekildi.
beyaza boyandı. kuğu gibi oldu.
1926'ya gelindiğinde "beyaz kuğu" karadeniz vapuru sefere hazırdı.
cumhuriyetin ilanından sadece 3 yıl sonra...
görsel

karadeniz vapuru 1926'da mustafa kemal ile buluşmak için mudanya'ya geldi.
mustafa kemal vapurdaki son tetkikleri bizzat kendisi yaptı.
beyaz kuğu'ya binerken o kadar heyecanlı, o kadar mutlu ve bir o kadar da gururluydu mustafa kemal;
görsel

işte bu beyaz kuğu, yani karadeniz vapuru bizzat bir mustafa kemal atatürk projesiydi.
yüzen bir fuardı vapur...
vapurun içinde türk mallarından oluşan sergiler vardı.
üzüm, incir, Hereke halıları, Kütahya çinileri, lokum, Edirne sabunu, nakışlar, bakır tepsiler, tütün, yün, deri, koza, fındık...
tamamı yerli ve milliydi.
yüzde yüz türk malı ürünlerdi.

ama bu kadar değil.
sergi salonlarında Sanayi Nefise Mektebi öğrencilerin yaptığı heykel, resim ve biblolar vardı...

bu kadar da değil.
ibrahim çallı, hüseyin avni lifij, osman hamdi bey, feyhaman duran gibi türk ressamlarının tabloları asılıydı karadeniz vapurunun sergi salonlarında...

genç türkiye cumhuriyeti'nin zamanı kıymetliydi.
dünyanın kendisini tanımasını beklemek yerine, dünyanın ayağına gidip kendini tanıtmak istiyordu...

karadeniz vapuru bu halde ve bu maksatla ilk seferine çıktı.
vapurda 180 yolcu 105 mürettebat vardı.
vapurun yolcuları Türkiye'nin aydınlarıydı.

Milletvekilleri gazeteciler heykeltraşlar, ses sanatçıları tiyatro sanatçıları, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası, istiklal Marşı'nın bestecisi Zeki Üngör ve yönetimde 47 sanatçısıyla gemideydi.
Her gidilen limanında o ülkenin milli marşı çalınıyor, konserler veriliyordu...

anlayabiliyor musunuz?
bakın yıl 1926.
türkiye cumhuriyeti henüz 3 yaşında.
bir vapur fuar alanı olarak tertip ediliyor ve sefere çıkıyor.
vizyona bak, düşünceye bak...

karadeniz vapurunun sefer rotası;
görsel

vapurun kaptanı kurtuluş savaşımızın gazi gemilerinden gülcemal vapuru'nun efsane kaptanı lütfü bey'di.
lütfü bey, gülcemal ile atlantik'i geçmiş ve bu ünvanı almış ilk kaptanımızdı...

geminin içindeki sergi salonlarında bulunan ürünler için almanca, ingilizce, fransızca ve rusça olarak 4 dilde broşürler basılmıştı.
stantta görevli olan öğrencilerin her biri en az 3 yabancı lisan biliyordu.
geminin içinde iş bankası şubesi bile vardı.
iş bankası evet. hani sayın asrın liderimizin bugün el koyup yok etmek istediği iş bankası, genç türkiye cumhuriyeti'nin iktisadı için bu kadar önemliydi işte...

tekrar ediyorum yıl 1926, türkiye cumhuriyeti sadece 3 yaşında...

karadeniz vapuru, 12 ülkede, 16 şehri ziyaret etti.
Barcelona, le havre, londra, Amsterdam, Hamburg, Stockholm, Helsinki, Leningrad, Gdansk, Kopenhag, Anvers, Marsilya, Cenova ve Napoli limanlarına uğradı.

ingiliz, Fransız ve Alman gazeteleri "Kemal Paşa'nın kısa saçlı kızları" manşetleri atmıştı, mürettebatın yarısından fazlası kolejlerden seçilen ingilizce, Fransızca konuşan kızlarımızdı. Rengarenk elbiseler giymişlerdi, Avrupa kültürüne hakimdiler.
avrupalıların dimağındaki "Fesli insanların ülkesi" imajını bir anda yıkmışlardı.
Avrupa hayretler içinde Türkiye'nin çağdaş yüzü ile tanışıyordu.

karadeniz vapurunu, bediha celal hanım eşliğinde gezen amsterdam belediye başkanı şunları söylüyordu;
"böyle bir Türk kadını ile karşılaşacağımı düşünemezdim..."

avrupa karadeniz vapuru sayesinde modern türkiye ile karşılaşıyordu.

işte mustafa kemal atatürk'ün zekası, vizyonu...
karadeniz vapuru türkiye'nin batıya açılan ilk kapısıydı.
ve atatürk'ün karadeniz vapuru ile yaktığı meşale sadece 5 yıl sonra izmir enternasyonel fuarı'na dönüşerek günümüze kadar geldi...

o'nun düşüncelerinin, vizyonunun ulaştığı yere bazılarının aklının hiçbir zaman yetmeyeceği doğrudur...

ek: karadeniz vapurundaki tanıtım görevlileri.(tamamı atatürk tarafından seçilmiştir)
görsel