bugün
- ali erbaş12
- çin halk cumhuriyeti8
- ellerim bos gonlum hos9
- arda güler13
- avrupanın yarrağı yemesi yakındır10
- karınıza range rover alır mısınız21
- anın görüntüsü15
- kalbin sadece bir kişiyi seveceği saçmalığı18
- icardi190516
- ruh okuzu9
- 31 mart 2024 cumhuriyet halk partisinin zaferi8
- sözlük kızlarının don renkleri14
- chp'li o tekin'in öcalan'ın fotosu ile pozu34
- aynı dizileri tekrar tekrar izlemek8
- icardi1905 silik olsun kampanyası16
- karımın çok mutlu olacağı gerçeği14
- xdearm9
- balayını italyada yapmak isteyen nişanlı8
- boşuna yaşıyorum hissi16
- patiswiss24
- evlilik9
- kadınların boşanmış erkeğe bakışı9
- merfulu8
- sözlük kızlarının ayakkabıları18
- 23 nisan ulusal egemenlik ve çocuk bayramı15
- bir kadında ilk baktığınız yer neresi28
- ups boobss nerelerde ramazan da bitti8
- akrep burcu8
- siklememenin getirdiği huzur12
- yakışıklı erkeği çirkin gösterecek şeyler16
- türk kızlarının beğenmediği erkek tipi20
- modern kadinin ucuz ve kolay ulasilabilir olmasi9
- futbolcu ismiyle nick almak11
- escort fiyatlarının güncellenmesi8
- eloande'ye koca buluyoruz kampanyası10
- evlenmezsek yaşlanınca ne yapacağız sorunsalı11
- her yaptığı yemeği paylaşan kızın amacı10
- murat kurum kurudu gitti8
- haçta iken sevgili ile sevişmek günah mıdır11
- yunanistan bizden çalsa rahatsız olmayacağınız şey11
- akp seçmeni16
- online olup entry girmeyen yazarlar9
- bebek kokusu10
- fenerbahçe'nin bu sene de şampiyon olamaması23
- susmayan durmayan israile gemi ticareti10
- bülent uygun15
- chp genel merkezi önündeki aşırı üks araçlar10
- çirkin erkeği yakışıklı gösterecek şeyler10
- belediyeler el değiştirince bütün foyalar döküldü23
- ismail kartal12
başak purut çiftliğinden kurtulan giriyi burada aynen paylaşacağım. vakit oldukça düzenlemesini yaparım.
türk yazı dili orhun yazıtları ile başlar ancak bu yazıtlarda kullanılan dil son derece gelişmiştir, işlektir. henüz yazı dili olmuş/niteliği kazanmış bir dil gibi değildir. kurallı bir dil bilgisinin varlığı dikkati çeker. sözcüklerinin gerçek anlamlarının yanı sıra mecaz anlamları da gelişmiştir. orhun yazıtları'nda deyimler, atasözü niteliği kazanmış söz kalıpları vardır. bir dilde deyim ve atasözlerinin oluşturulması için yüzlerce yıl geçmelidir.
türk edebiyatının ilk örneği olmasına karşın son derece etkileyici bir hitabet türü vardır. tarihsel derinliğinin yanında yaşanmış olan göçler ve fetihler sonucunda büyük bir alana yayılan türkçe bugün geniş bir coğrafyada kullanılıyor. avrupa'nın batısından asya'nın doğusuna uzanan yaklaşık 12 milyon kilometrekarelik bir alanda türk dili konuşuluyor. sırasıyla ingilizce, arapça ve ispanyolca gibi çok az dil bu kadar geniş bir coğrafyada konuşulma ayrıcalığına sahiptir.
türkçe'nin zenginliğini anlatmak için örnek vermek gerekirse en uzak akraba için bile kullanılacak bir ad vardır. pek çok dilde amca/dayı hala/teyze için ayırt edici sözcükler yoktur bunlar birer sözcükle karşılanır ancak türk dilinde baldız, bacanak, elti, görümce, yenge gibi akrabalıklar ayrı ayrı adlandırılır.
göktürk ve uygur yazı dillerinin söz varlığındaki yabancı sözcükler üzerine bir sayım sonucu vereyim. orhun yazıtlarında yabancı kökenli sözcüklerin oranı %1'in altındadır. uygur metinlerinde %5 yabancı kökenli sözcük vardır. türklerin islam dinine girişiyle birlikte arapça ve farsça sözcükler karahanlı dönemi eserlerinden türk yazı dilinde görülmeye başlamış. bu dönemin ilk eserlerinden olan yusuf has hacib'in yazdığı kutadgu bilig'de yabancı kökenli sözcüklerin oranı %1.9 iken yaklaşık iki yüzyıl sonra yazılan atabetü'l-hakayık'ta yabancı sözcükler %26'ya yükselmiştir. (yusuf has hacib'in yazdığı kutadgu bilig'de türkçeye ne kadar sağdık kalındığı buradan anlaşılmaktadır.)
türkçenin en belirgin özelliği tamlamalarda tamlayanın tamlamadan önce gelmesi kuralıdır. mesela farsça ve arapçadan geçen tamlamalarda tamlananın önce tamlayanın sonra gelmesi durumu: istanbul şehri yerine şehr-i istanbul, osmanlı devleti yerine devlet-i osmaniye vb. birazda dünya dillerine türkçeden geçe sözcükler üzerinden örnek verelim. hepimizin bildiği yoğurt bizim dünya dillerine kattığımız bir sözcük olmakla birlikte bacanak, çakal, damga, düğme, kayık, kazan, köşk, ocak, sarma gibi çok sayıda sözcük başka dillere geçmiş. çeşitli dillerden alıp türkçeleştirerek başka dillere kazandırdığımız sözcüklerde var.(divan, kahve, kervansaray, kubbe...)
bunların eklenmesiyle birlikte dünya dillerine on binin üzerinde sözcük katmışız. bazı sözcükler (yoğurt, köşk, çakal...) birkaç dile geçtiği için bunları ayrı sayarsak dünya dillerine verdiğimiz sözcükler otuz binin üzerine çıkıyor.
türkçeden en fazla sözcüğün geçtiği dil sırpçadır. bir zamanlar dokuz bine yakın tükçe kökenli sözcük barındıran sırpçada günümüzde yedi bine yakın türkçe kökenli sözcük vardır. yani türkçemizi 500 ile 1000 sözcük olan sözde dillerle kıyaslamayınız komik duruma düşersiniz.
türkçemizin en çok konuşulduğu lehçeleri ve bölgeleri(ülkeleri) vererek bu entry son bulur. (sıralama en çok konuşulan yerden en az konuşulan yere doğrudur)
afşar türkçesi : iran, afganistan ahıska türkçesi : gürcistan, azerbaycan, kazakistan, kırgızistan, türkiye altay türkçesi : rusya (altay özerk cumhuriyeti)
azerbaycan tükçesi : azerbaycan, iran, beyaz rusya, ermenistan, estonya, gürcistan, kazakistan, kırgızistan, letonya, litvanya, moldova, özbekistan, rusya, tacikistan, türkiye, türkmenistan, ukrayna
balkar türkçesi : rusya (karatay-balkar cumhuriyeti), azerbaycan, ermenistan, kazakistan, kırgızistan, özbekistan, ukrayna
başkurt türkçesi : rusya (başkurdistan cumhuriyeti), kazakistan, kırgızistan, özbekistan, tacikistan, türkmenistan, ukrayna çavuşça türkçesi : rusya (çavuşça cumhuriyeti) tataristan, başkurdistan cumhuriyeti, kazakistan, özbekistan
gagavuz türkçesi : moldova (gagavuz yeri özerk bölgesi), ukrayna, bulgaristan, kazakistan, romanya, rusya, türkiye, yunanistan
hakas türkçesi : rusya (hakas özerk cumhuriyeti), çin halaçça türkçesi : iran
horasan türkçesi : iran
karaçay türkçesi : rusya (karaçay-çerkez cumhuriyeti), türkiye, ukrayna
karakalpak türkçesi : özbekistan (karakalpakistan cumhuriyeti), kazakistan, afganistan, kırgızistan, rusya, türkiye, türkmenistan, ukrayna
karayim türkçesi : litvanya, polonya, rusya (türkiyede geçen sene araştırdığım zamanlarda 30-32 kişilik bir karayim cemaati vardı)(hala benliklerini korumuş hazar türklerinden gelmektedirler)(ahmet davutoğlu karay/karayim değildir bunu da belirteyim) (bunu ilk paylaştığımdan bu yana 3 sene geçti)
kaşgar türkçesi : iran
kazak türkçesi : kazakistan, çin, afganistan, iran, kırgızistan, moğalistan, özbekistan, rusya, tacikistan, türkiye, türkmenistan, ukrayna kırgız türkçesi : kırgızistan, çin, afganistan, kazakistan, özbekistan, rusya, tacikistan, ukrayna
kırım tatar türkçesi : ukrayna (kırım özerk bölgesi), özbekistan, rusya, türkçe
kumuk türkçesi : rusya (dağıstan cumhuriyeti), özbekistan, rusya türkiye nogay türkçesi : rusya(dağıstan, çeçen-inguş, karaçay-çerkez cumhuriyetlerinde), bulgaristan, kazakistan, romanya, türkiye, ukrayna
özbek türkçesi : özbekistan, tacikistan, afganistan, çin, kazakistan, kırgızistan, rusya, türkmenistan, ukrayna
salar türkçesi : çin sarı uygur türkçesi : çin
şor türkçesi : rusya (kemerovo bölgesi)
tatar türkçesi : rusya (tataristan cumhuriyeti ve başkurdistan cumhuriyeti), çin, azerbaycan, finlandiya, kazakistan, kırgızistan, özbekistan, romanya, tacikistan, türkiye, türkmenistan, ukrayna
teleüt türkçesi : rusya (altay cumhuriyeti ve kemerovo bölgesi)
tuva türkçesi : rusya (tuva cumhuriyeti) çin, mogolistan
türkiye türkçesi : türkiye, kıbrıs türk cumhuriyeti, almanya, bulgaristan, abd, avusyuralya, avusturya, azerbaycan, belçika, bae, bosna-hersek, danimarka, finlandiya, fransa, gürcistan, hollanda, ırak, ingiltere, iran, israil, isveç, kanada, karadağ, kazakistan, kırgızistan, kosova, makedonya, özbekistan, romanya, rusya, sırbistan, suriye, tacikistan, ukrayna, yunanistan
türkmen türkçesi : türkmenistan, iran, ırak, afganistan, kazakistan, özbekistan, rusya, suriye, tacikistan, türkiye
uygur türkçesi : çin, kazakistan, afganistan, kırgızistan, moğolistan, rusya, tacikistan yakuçta/yakut türkçesi : rusya (yakutistan cumhuriyeti)
ek :
prof. dr. osman nedim tuna türk dili ve sümer dili arasında ki bağ ele alınırsa 168 sözcükteki türlü ses denklikleri olduğu ve “bugün yaşayan dünya dilleri arasında, en eski yazılı belgeye sahip olan dil, türk dili’dir. bunlar sümerce tabletlerdeki alıntı sözcüklerdir” biçiminde çok önemli bir yargıya varmıştır. muazzez ilmiye çığ ve reha oğuz türkkan ile ayrı ayrı yaptıkları çalışmalarda benzer sonuçlara ulaşmaları da türkçe için çok önemlidir.
türk yazı dili orhun yazıtları ile başlar ancak bu yazıtlarda kullanılan dil son derece gelişmiştir, işlektir. henüz yazı dili olmuş/niteliği kazanmış bir dil gibi değildir. kurallı bir dil bilgisinin varlığı dikkati çeker. sözcüklerinin gerçek anlamlarının yanı sıra mecaz anlamları da gelişmiştir. orhun yazıtları'nda deyimler, atasözü niteliği kazanmış söz kalıpları vardır. bir dilde deyim ve atasözlerinin oluşturulması için yüzlerce yıl geçmelidir.
türk edebiyatının ilk örneği olmasına karşın son derece etkileyici bir hitabet türü vardır. tarihsel derinliğinin yanında yaşanmış olan göçler ve fetihler sonucunda büyük bir alana yayılan türkçe bugün geniş bir coğrafyada kullanılıyor. avrupa'nın batısından asya'nın doğusuna uzanan yaklaşık 12 milyon kilometrekarelik bir alanda türk dili konuşuluyor. sırasıyla ingilizce, arapça ve ispanyolca gibi çok az dil bu kadar geniş bir coğrafyada konuşulma ayrıcalığına sahiptir.
türkçe'nin zenginliğini anlatmak için örnek vermek gerekirse en uzak akraba için bile kullanılacak bir ad vardır. pek çok dilde amca/dayı hala/teyze için ayırt edici sözcükler yoktur bunlar birer sözcükle karşılanır ancak türk dilinde baldız, bacanak, elti, görümce, yenge gibi akrabalıklar ayrı ayrı adlandırılır.
göktürk ve uygur yazı dillerinin söz varlığındaki yabancı sözcükler üzerine bir sayım sonucu vereyim. orhun yazıtlarında yabancı kökenli sözcüklerin oranı %1'in altındadır. uygur metinlerinde %5 yabancı kökenli sözcük vardır. türklerin islam dinine girişiyle birlikte arapça ve farsça sözcükler karahanlı dönemi eserlerinden türk yazı dilinde görülmeye başlamış. bu dönemin ilk eserlerinden olan yusuf has hacib'in yazdığı kutadgu bilig'de yabancı kökenli sözcüklerin oranı %1.9 iken yaklaşık iki yüzyıl sonra yazılan atabetü'l-hakayık'ta yabancı sözcükler %26'ya yükselmiştir. (yusuf has hacib'in yazdığı kutadgu bilig'de türkçeye ne kadar sağdık kalındığı buradan anlaşılmaktadır.)
türkçenin en belirgin özelliği tamlamalarda tamlayanın tamlamadan önce gelmesi kuralıdır. mesela farsça ve arapçadan geçen tamlamalarda tamlananın önce tamlayanın sonra gelmesi durumu: istanbul şehri yerine şehr-i istanbul, osmanlı devleti yerine devlet-i osmaniye vb. birazda dünya dillerine türkçeden geçe sözcükler üzerinden örnek verelim. hepimizin bildiği yoğurt bizim dünya dillerine kattığımız bir sözcük olmakla birlikte bacanak, çakal, damga, düğme, kayık, kazan, köşk, ocak, sarma gibi çok sayıda sözcük başka dillere geçmiş. çeşitli dillerden alıp türkçeleştirerek başka dillere kazandırdığımız sözcüklerde var.(divan, kahve, kervansaray, kubbe...)
bunların eklenmesiyle birlikte dünya dillerine on binin üzerinde sözcük katmışız. bazı sözcükler (yoğurt, köşk, çakal...) birkaç dile geçtiği için bunları ayrı sayarsak dünya dillerine verdiğimiz sözcükler otuz binin üzerine çıkıyor.
türkçeden en fazla sözcüğün geçtiği dil sırpçadır. bir zamanlar dokuz bine yakın tükçe kökenli sözcük barındıran sırpçada günümüzde yedi bine yakın türkçe kökenli sözcük vardır. yani türkçemizi 500 ile 1000 sözcük olan sözde dillerle kıyaslamayınız komik duruma düşersiniz.
türkçemizin en çok konuşulduğu lehçeleri ve bölgeleri(ülkeleri) vererek bu entry son bulur. (sıralama en çok konuşulan yerden en az konuşulan yere doğrudur)
afşar türkçesi : iran, afganistan ahıska türkçesi : gürcistan, azerbaycan, kazakistan, kırgızistan, türkiye altay türkçesi : rusya (altay özerk cumhuriyeti)
azerbaycan tükçesi : azerbaycan, iran, beyaz rusya, ermenistan, estonya, gürcistan, kazakistan, kırgızistan, letonya, litvanya, moldova, özbekistan, rusya, tacikistan, türkiye, türkmenistan, ukrayna
balkar türkçesi : rusya (karatay-balkar cumhuriyeti), azerbaycan, ermenistan, kazakistan, kırgızistan, özbekistan, ukrayna
başkurt türkçesi : rusya (başkurdistan cumhuriyeti), kazakistan, kırgızistan, özbekistan, tacikistan, türkmenistan, ukrayna çavuşça türkçesi : rusya (çavuşça cumhuriyeti) tataristan, başkurdistan cumhuriyeti, kazakistan, özbekistan
gagavuz türkçesi : moldova (gagavuz yeri özerk bölgesi), ukrayna, bulgaristan, kazakistan, romanya, rusya, türkiye, yunanistan
hakas türkçesi : rusya (hakas özerk cumhuriyeti), çin halaçça türkçesi : iran
horasan türkçesi : iran
karaçay türkçesi : rusya (karaçay-çerkez cumhuriyeti), türkiye, ukrayna
karakalpak türkçesi : özbekistan (karakalpakistan cumhuriyeti), kazakistan, afganistan, kırgızistan, rusya, türkiye, türkmenistan, ukrayna
karayim türkçesi : litvanya, polonya, rusya (türkiyede geçen sene araştırdığım zamanlarda 30-32 kişilik bir karayim cemaati vardı)(hala benliklerini korumuş hazar türklerinden gelmektedirler)(ahmet davutoğlu karay/karayim değildir bunu da belirteyim) (bunu ilk paylaştığımdan bu yana 3 sene geçti)
kaşgar türkçesi : iran
kazak türkçesi : kazakistan, çin, afganistan, iran, kırgızistan, moğalistan, özbekistan, rusya, tacikistan, türkiye, türkmenistan, ukrayna kırgız türkçesi : kırgızistan, çin, afganistan, kazakistan, özbekistan, rusya, tacikistan, ukrayna
kırım tatar türkçesi : ukrayna (kırım özerk bölgesi), özbekistan, rusya, türkçe
kumuk türkçesi : rusya (dağıstan cumhuriyeti), özbekistan, rusya türkiye nogay türkçesi : rusya(dağıstan, çeçen-inguş, karaçay-çerkez cumhuriyetlerinde), bulgaristan, kazakistan, romanya, türkiye, ukrayna
özbek türkçesi : özbekistan, tacikistan, afganistan, çin, kazakistan, kırgızistan, rusya, türkmenistan, ukrayna
salar türkçesi : çin sarı uygur türkçesi : çin
şor türkçesi : rusya (kemerovo bölgesi)
tatar türkçesi : rusya (tataristan cumhuriyeti ve başkurdistan cumhuriyeti), çin, azerbaycan, finlandiya, kazakistan, kırgızistan, özbekistan, romanya, tacikistan, türkiye, türkmenistan, ukrayna
teleüt türkçesi : rusya (altay cumhuriyeti ve kemerovo bölgesi)
tuva türkçesi : rusya (tuva cumhuriyeti) çin, mogolistan
türkiye türkçesi : türkiye, kıbrıs türk cumhuriyeti, almanya, bulgaristan, abd, avusyuralya, avusturya, azerbaycan, belçika, bae, bosna-hersek, danimarka, finlandiya, fransa, gürcistan, hollanda, ırak, ingiltere, iran, israil, isveç, kanada, karadağ, kazakistan, kırgızistan, kosova, makedonya, özbekistan, romanya, rusya, sırbistan, suriye, tacikistan, ukrayna, yunanistan
türkmen türkçesi : türkmenistan, iran, ırak, afganistan, kazakistan, özbekistan, rusya, suriye, tacikistan, türkiye
uygur türkçesi : çin, kazakistan, afganistan, kırgızistan, moğolistan, rusya, tacikistan yakuçta/yakut türkçesi : rusya (yakutistan cumhuriyeti)
ek :
prof. dr. osman nedim tuna türk dili ve sümer dili arasında ki bağ ele alınırsa 168 sözcükteki türlü ses denklikleri olduğu ve “bugün yaşayan dünya dilleri arasında, en eski yazılı belgeye sahip olan dil, türk dili’dir. bunlar sümerce tabletlerdeki alıntı sözcüklerdir” biçiminde çok önemli bir yargıya varmıştır. muazzez ilmiye çığ ve reha oğuz türkkan ile ayrı ayrı yaptıkları çalışmalarda benzer sonuçlara ulaşmaları da türkçe için çok önemlidir.
Gündemdeki Haberler
güncel Önemli Başlıklar