türkiye ekonomisi

Dün Merkez Bankası gecelik borç verme faiz oranını 50 baz puan indirdi. Faiz indirimini takiben dolar 1.18 seviyesinden 1.23 ler seviyesine çıktı. Bugün itibariyle dolar 1.21 seviyelerinden işlem görmekte. Reel kesim ve hükümet Merkez Bankasından daha büyük çaplı faiz indirimleri yapmasını talep ediyor. Hükümet önümüzdeki seneler için yatırım miktarlarında yüzde 6.5luk bir artışa gidileceği haberini verdi. Bu bilgiye istinaden hükümetin harcamaları artırıp büyümeye yönelik bir politika izleyeceği sonucunu çıkarıyoruz. Büyümeyi amaçlayan hükümetin faizlerin aşağı çekilmesini talep etmesi de son derece normal. Tabi ki düşen faizler sayesinde hükümetin borç faizine ödediği büyük tutar da nispeten azalacaktır. Yani özetle anlatmak gerekirse piyasaların ve hükümetin temennisi şudur: hazır dolar düşmüşken Merkez Bankası faizleri büyük oranda indirmelidir. Faizlerin indirilmesi sonucu dolara gelen talep ve dolardaki artış uluslar arası piyasalarda doların zayıf kalması sonucu enflasyonda önemli artışlara sebep olmayacaktır. Faiz indirimleri sonucu özel sektör yatırımları da artacak ve büyüme hızlanacaktır. Düşük faiz sebebiyle daha fazla kullanılabilir fona sahip olan hükümet de yatırıma hız verecek ve büyümenin devamı garanti altına alınacaktır. Ekonomi büyüyeceği için vergi gelirleri de artacak ve borçların ödenmesi kolaylaşacaktır. Yani bir taşla iki kuş vurulacaktır.

Fakat şöyle bir sorunumuz var. Türkiyenin şu an için 250 milyar dolar civarında toplam borç stoğu bulunmakta. Büyük çaplı faiz indirimi sonucunda hükümet borçlanma yükümlülüğünü yerine getirmekte zorlanırsa ve uluslar arası piyasalarda dolar güçlenmeye başlarsa bir kriz yaşarız. Merkez Bankasının muhafazakar davranmasının sebebi de budur. Bilindiği üzere faizde yapılacak bir indirim Türk bonolarına olan talebi anında azaltacaktır ve hükümetin borçlanması eskisi kadar kolay olamayacaktır. Fakat reel ekonominin gelişmesi orta-uzun vadede olacağı için büyük çaplı faiz indirimlerinin ardından hükümet kaynak sıkıntısı yaşayacaktır. Eğer hükümet kısa dönemde kaynak bulamazsa yurt içinde faizler artmaya başlayacak, tedirginlik artacak insanlar döviz almaya başlayacak ve bir kriz durumu ortaya çıkacaktır. Böyle bir senaryonun yaşanmaması için kısa dönemde büyük faiz indirimlerinin yapılmaması eğer yapılıyorsa da hükümetin borçlarını kısa dönemde fonlayabilecek bir mali yapı içine girmesi şarttır.