bugün

ittihat ve terakki cemiyeti

kuruluşunda masonların etkisi büyüktür. örgütlenmesini, gizli bir örgüt olması sebebiyle, ilk başta masonlar üzerinden gerçekleştirmiştir. örgütün üyeliğe kabul törenleri, masonluğa kabul törenleriyle oldukça benzeşir. pozitivizmden oldukça fazla etkilenmiştir. bu etkinin baş sebebi ahmed rıza ve yandaşlarıdır. ancak pozitivizmin genel düsturu "düzen ve ilerleme"dir. (brezilya'nın şu anki bayrağında yazan da budur.) bu vesileyle ahmed rıza örgütün adının "intizam ve terakki" olmasını önermiş, ancak kabul görmemiştir. bunun yerine "birlik ve ilerleme" anlamına gelen "ittihat ve terakki" kelimesinde karar kılınmıştır. bir de resmi ideoloji tarafından ısrarla mustafa kemal'in ittihat ve terakki ile bağı sınırlı yahut yok gösterilmeye çalışılmıştır. ilk etapta biden fazla cemiyette baş gösteren örgüt, daha sonra tüm cemiyetleri birleştirmiştir. mustafa kemal'in rumeli'de kurduğu vatan ve hürriyet cemiyeti de ittihat ve terakki'nin bileşenlerinden birini oluşturmuştur. mustafa kemal'in ittihat ve terakki'de etkin rol alamamasının başat nedeni, görevi dolayısıyla şam'a gitmesi ve dolayısıyla hareketin merkezi rumeli'ye uzak kalmasıdır.