saatleri ayarlama enstitüsü

--spoiler--
-hayri irdal'in dedesinden kalma saate, hayrinin annesi mübarek, babası da menhus diye isim takmışlardır.

-ayrıca kitaptaki zamanla ilgili göndermeler ve isimlerin zamanla ilgili olması romana eğlenceli bir üslup katmaktadır.mesela şeyh ahmet zamani efendi karakteri. aslında böyle birisinin olmadığını söyler hayri irdal. ama saatleri ayarlama enstitüsü bünyesinde bu isimde bir kitap çıkarır:"şeyh ahmet zamani ve eseri"

-saat tamirciliği yapan ve aynı zamanda bilge kişilik muvakkit nuri efendi de ilginç bir karakterdir. aynı zamanda hayri irdal'ın da hocasıdır.muvakkit de yine zamanla ilgilidir. vakit ayarlayan demektir. eskiden güneşe bakarak zaman tayini yapıldığı için bu tabir kullanılırdı.
nuri efendinin şu sözü çok hoştur:
"saatin kendisi mekan,yürüyüşü zaman,ayarı insandır.bu da gösterir ki, zaman ve mekan,insanla mevcuttur"

-halit ayarcı da yine enstitü bünyesinde iki kitap çıkarmıştır ve hayri irdal'in yakın arkadaşıdır.kitaplar şunlar:
1.'sosyal monizm ve saat'
2.'saniye ve sosyete'

-ayrıca enstitüye yeni bina yapılmıştır,o da yine saat görünümündedir.
--spoiler--

evet bu roman sadece saatlerden bahsetmez elbette. doğu-batı sorunuyla sürekli haşir ve neşir olan sayın yazarımız, bu romanında da değişik kavramları sembol olaraktan kullanmıştır. mesela dededen kalma saat geleneği temsil etmektedir; yanimse osmanlı kültürünü, dolayısıyla hayri irdal'in annesinin saati mübarek diye nitelemesi geleneklerini seven birisi olduğunu ve bu anlamda muhafazakarlığı simgeler; hayri irdal'in babasının saati menhus diye nitelemesi ise batının yeniliklerini kabul edip, eski olandan kurtulmaya çalışmasını simgeler. hayri irdal ise tabir-i diğerle sarkaç gibidir. anne ve babasının yetiştirme tarzlarının bir sonucu olarak kararsızdır. muvakkit nuri efendi ise, tam da bu kararsızlık anında ona yön gösteren klavuz durumundadır. çünkü muvakkit nuri efendi saat ayarcısı olduğu gibi doğu-batı konusunda da dengeyi tutturabilmenin adresidir.