çiçi yabgu

Aral gölü ve batı türkistan bölgesinde kurulan batı hun devleti'nin hükümdarıdır. Büyük Hun imparatorluğu'ndan ayrılma sebebi, kardeşi ho-han-ye'nin devletin içinde bulunduğu sıkıntıları öne sürerek çin'in egemenliği altına girmek istemesidir. Çiçi yabgu başka bir ulusun himayesi altına geçmeyi reddederek kardeşinin hükümdarlığını tanımamıştır. Ancak çin'e karşı mücadelesinde başarısız olmuştur.

Büyük bir orduyla kale kapılarına dayanan Çin kuvvetleriyle savaşmadan önce vermiş olduğu tarihi nutuk ibretliktir.

--spoiler--
Cesarete karşı hayranlık duymak ve bağımlı olmayı/tâbiiyeti yüz kızartıcı saymak bizim geleneğimizdir. Atalarımızdan toprakla birlikte devraldığımız devletimizi/istiklâlimizi feda edemeyiz. Mücadele edecek savaşçılarımız hâlâ mevcut iken devletimizi/istiklâlimizi korumalıyız Boyun eğmeyeceğiz, çünkü bu, şan ve şerefle yaşamış olan ecdadımıza karşı yapılması mümkün hıyanetlerin en büyüğüdür. Atalarımız bize geniş ülkelerle birlikte hürriyet ve istiklâl emanet ettiler. Savaşçı ve süvari hayatımız sayesinde yabancıları titreten bir millet olduk. Korumakla mükellef olduğumuz bütün bu emanetleri adi bir ömür uğruna feda edemeyiz. Hepinizin de bildiği gibi savaşta yiğitlerin kaderi ölümdür. Biz ölsek de kahramanlığımızın şanı yaşayacak, çocuklarımız ve torunlarımız diğer kavimlerin efendisi olacaklardır.
--spoiler--

Yanında kalan 1518 kişinin tamamı hayatını kaybetmiştir. Fakat gerçekten de 2000 yıldan fazla bir süre geçmiş olmasına rağmen kahramanlıklarının şanı yaşamaktadır.

Bağımsızlık, toprağa bağlılık ve toprak bütünlüğü bizim genlerimize işlemiş kavramlardır. M.Ö 36 yılında yaşanan şu olay ve sözler Türk milletinin damarlarındaki asil kanın temelini teşkil etmektedir.

Bu geleneğin devamı olarak aşağıda ulu önder Atatürk'ün Amerikalı generallere verdiği ayarı da okumakta fayda var.

--spoiler--
Amerika'dan gelen General Pershing'in Kurmay Başkanı olan General Harbord Sivas'ta Mustafa Kemal'le görüşürken der ki:

Türk tarihini okudum. Milletiniz büyük kumandanlar yetiştirmiş, büyük ordular hazırlamıştır. Bunları yapan bir millet elbette bir medeniyet sahibi olmalıdır. Takdir ederim. Ama bugünkü duruma bakalım. Dördünüz bir arada yapamadığınız şeyi, bu durumda tek başınıza yapmayı nasıl düşünebiliyorsunuz? Fertlerin intihar ettikleri vakit vakit görülür. Bir milletin intihar ettiğini mi göreceğiz?

Mustafa Kemal generale:

Teşekkür ederim, dedi. Tarihimizi okumuş, bizi öğrenmişsiniz. Fakat şunu bilmenizi isterim ki, biz emperyalist pençesine düşen bir kuş gibi yavaş yavaş, aşağılık bir ölüme mahkum olmaktansa babalarımızın oğulları olarak vuruşa vuruşa ölmeyi tercih ederiz.
--spoiler--

kaynak: http://tr.wikipedia.org/w...n_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu
http://turkiyekulturporta...nler/Ci-ciYabguNutuk.aspx

ukte: damon

"Vatan atalarımızdan torunlarımıza verilmek üzere bize emanet edilmiş kutsal topraklardır.Onursuz bir yaşam uğruna terk edilemez" sözünün sahibi olan imparator. çiçi han olarakta bilinir.

--spoiler--
Türk tarihinde “Toprak ülkenin temelidir” diyerek vatan kavramını ortaya koyan Mete’den yaklaşık 150 yıl sonra Hunların başına geçen Çi-Çi Yabgu’nun savaşçılarına ve halkına söylediği nutuk asırlar boyunca hafızalardan silinmemiş ve hatırası Türk boyları arasında yaşamıştır. Bu ünlü Türk Başbuğu, atalardan kalan yadigârlar arasında geniş ülkelerle birlikte, hürriyet ve istiklâlin de bu…lunduğunu ve bu kıymetli emanetlere önem verilmemesinin milli ihanet sayılacağını açıklayan aşağıdaki sözleri ile tarihte “milliyetçiliği devlet siyasetinde temel yapan ilk Türk devlet adamı” olmuştur.

M.Ö. 58 yılında Hun tahtına çıkan Ho-Han-yeh’in, Hunlar’ın içinde bulundukları sıkıntıları aşmak için Çin’e bağlı olunması gerektiği fikrini savunması ve bunu şerefsizlik sayan kardeşi Chih-chih/Çi-çi’nin ona karşı çıkması üzerine Hunlar ikiye bölündüler.

Ho-han-yeh Çin himayesini kabul edip, halkının bir kısmını Çin’in kuzey sınırındaki Ordos’a gönderirken, Çin’e bağlanmayı kabul etmeyen Çi-çi Yabgu, kendine bağlı boylarla batıya çekildi (M.Ö. 54) ve Çu -Talas boylarında bağımsızlığını ilân etti.

Çi-çi’ Yabgu’nun kurduğu Batı Hun Devleti fazla ömürlü olamadı. Çi-çi, Talas Irmağı boylarında kurduğu şehirde kalabalık Çin ordularının muhasarasına maruz kaldı. Meydan savaşına alışkın olan Hun ordusu, kale savunmasında başarılı olamayarak, Çinliler tarafından imha edildi (M.Ö. 36) ve böylece batıdaki Hun devleti yıkılmış oldu. Çi-çi Yabgu’nun Çinliler’le savaşa girmeden önce askerlerini cesaretlendirmek için yapmış olduğu konuşma, bugün dahi etkileyiciliğini korumaktadır.

Batı Hun Kağanı Çi-çi Yabgu’nun, M.Ö. 36 yılında Çin kuvvetleri ile yapacağı savaştan evvel yanında kalan 1518 kişilik ordusuna cesaretlendirmek amacıyla yapmış olduğu tarihî nutuk:

“Cesarete karşı hayranlık duymak ve bağımlı olmayı yüz kızartıcı saymak bizim geleneğimizdir. Atalarımızdan toprakla birlikte devraldığımız istiklâlimizi feda edemeyiz. Mücadele edecek savaşçılarımız hâlâ mevcut iken istiklâlimizi korumalıyız.

Boyun eğmeyeceğiz, çünkü bu, şan ve şerefle yaşamış olan ecdadımıza karşı yapılması mümkün hıyanetlerin en büyüğüdür. Atalarımız bize geniş ülkelerle birlikte hürriyet ve istiklâl emanet ettiler. Savaşçı ve süvari hayatımız sayesinde yabancıları titreten bir millet olduk. Korumakla mükellef olduğumuz bütün bu emanetleri adi bir ömür uğruna feda edemeyiz. Hepinizin de bildiği gibi savaşta yiğitlerin kaderi ölümdür. Biz ölsek de kahramanlığımızın şanı yaşayacak, çocuklarımız ve torunlarımız diğer kavimlerin efendisi olacaklardır.”
--spoiler--

Çiçi milliyetçiliği devlet felsefesi haline gelmiştir. M.ö 58-31 senelerinde ağabeyi ho-han-yeh ile beraber tahta oturmuş sol bilge kaganlığı yapmıştır.( Türklerde büyük veliaht doğuyu ve devletin sahibi(kut önceliği), küçük veliaht budunun ordunun ve sol kanadın sahibiydi)
ho-han zayıflayan Türk hakimiyetine karşılık Çin hakimiyetini savunmuştur. Çiçi ise bunu ecdada hakaret saymış otağını batıya sürmüştür. Bu Türklerin yeniden toparlanmalarına izin verse de hun imparatorluğu ikiye bölünmüştür(m.ö55) ho-han çinin kuzeyin de ki ordos bölgesine kadar çekilmiştir.çiçi tanrı dağı eteklerinden ısıg golü havalisinde ki wu-sun'ları yenmiş daha sonra tarbadagay bölgesinde ki oğurları, kırgızları ting-lingleri hakimiyet altına almıştır. Başkenti ise çu ve talas bölgesi arasında surlarla çevrilidir. Bu surlar ve imariyet çiçinin hakimiyetine mezar olmuştur. Zira sur savunmasını bilmeyen askeri koordinasyonu at sırtında ok atan alplerden oluşan Türkler aur savunmasısında hezimete uğramıştır. Bu habis duruma rağmen çiçinin Türk dünyasına katkısı yadsınamaz bir gerçekliktedir. O esareti kabul etmemiş Mete ve Atilla'nın 200 yıl onceki buyruklarıyla hareket etmiştir. Kutlu bir komutan soyuna yakışır bir yagbudur.
çin kaynaklarında geçen ismi "çji çji=tsit-ki" .

1518 eriyle 70.000 kişilik çin ordusununa karşı büyük bir direniş gösteren türk hakanı. Ata'larımız bizlere hürriyet ve istiklali emanet ettiler. korumakla vazifeli olduğumuz bu emanetleri adi bir ömür uğruna feda edemeyiz sözlerinin sahibi. Kafası kesilip çine götürülen ulu kağan. Ruhu şad olsun.

ho-han-ye'nin Çin egemenliğine girme politikasına karşı çıkan Çiçi han mÖ 43 yılında
-vatan atalarımızdan torunlarımıza verilmek üzere bize emanet edilmiş kutsal topraklardır.onursuz bir yaşam uğruna terk edilemez.

sözleriyle tarihe geçmiş bir imparatordur.

bilinen ilk türk milliyetçisidir.