bugün

15. yüzyıl divan edebiyatı şairi, baki'nin hocasıdır aynı zamanda.
aşk bir âhen kafes ben tûtî-ı gûyâsiyem
vasf-ı la'l-i nâbun ağzumda benüm şekker yeter
( aşk demirden bir kafes, ben ise onun içindeki mucize dilli papağanım... ey sevgili senin lâl dudaklarının övgüsünü yapmak, benim ağzıma şeker olarak yeterlidir)
zaten ile aynı anlama gelen kelime.
Zatî, 16. yüzyılın başlarında yaşamış olup, dönemin önde gelen temsilcilerindendir. Balıkesirlidir. Eski kaynakların verdikleri bilgilere göre uzun bir ömür sürmüştür (1471-1546). Zatî, Balıkesir'den istanbul'a II. Bayezid zamanında gelmiş ve ömrünün uzunca bir bölümünü, ölümüne kadar istanbul'da geçirmiştir. II. Bayezid'e îdiyye, bahariyye ve şitaiyye vb. kasideler sunan Zâtî'ye, Bayezid ihsanlarda bulunmuş ve şair dönemin ileri gelen devlet adamlarıyla bu dönemde yakın dostluklar kurmuştur. Kendisine bir ara Bursa'da mütevellilik yani vakıf sorumluluğu verilmişse de Zatî, istanbul'dan ayrılmak istememiştir. Zatî, II. Bayezid'in ölümünden sonra I. Selim'e de kasideler yazmış, Yavuz Sultan Selim de karşılığında Zâtî'ye ihsanlarda bulunmuştur.'Ancak, şair saraya bağlı olarak geçimini temin etmekten çok, ömrünün uzunca bir bölü¬münü Bayezid Camii bitişiğinde açtığı dükkanında önce ayakkabıcılık, daha sonra da remilcilik yani falcılık yaparak geçirmiştir. Sözünü etti¬ğimiz bu dükkan genç şairler için bir edebi meclis olmuş, onları eleştirerek dönemin yetenekli gençlerine doğru ve güzel şiir yazma usullerini öğretmiştir. Bunlar arasında Bakî de bulunmaktadır.

Zatî, çok yazan, çok sayıda eser veren bir sanatçıdır. Üç ayrı divan oluşturabilecek sayıda kaside ve gazel yazmıştır. Zâtî'nin yalnızca gazellerinin bir araya getirilmesinden oluşan üç ciltlik Dîvân'ı yayımlanmıştır. Tezkirecilerden Âşık Çelebi, Zâtî'nin gazellerinin 1600-1700 dolayında olduğunu söyler. Şairin Dîvân'ından başka Şem' ü Pervâne, Ahmed u Mahmud, Ferruh-nâme adlı mesnevileri vardır. Aynca, şehr-engîz türünün ilk örneklerinden olan Edirne Şehr-engîz'i ile Fal-i Kur'an adlı bir başka eserinin ve bir de latifeler mecmuasının varlığından kaynaklar söz ederler. Bazı kaynaklarda Zâtî'nin mevlid sahibi olduğu da kaydedilmekle birlikte şairin elde böyle bir eseri yoktur. Asıl ustalığını gazel ve kaside alanında gösteren şair, kaynakların verdikleri bilgiye göre çok kolay, hatta para karşılığı şiir yazarmış. Divan şiiri tekniğini çok iyi bilen bir şair olan Zâtî'nin asıl hizmeti, sanatkarlığından çok genç şairleri yetiştirmekteki ustalığı, üstatlığıdır. Zatî, Şeyhî, Ahmed Paşa ve Necati'nin yanı sıra, Divan şiirinin klasik bir görünüm kazandığı 16. yüzyıl Divan şiirine geçişte, köprü görevini üstlenmiştir.


http://www.osmanlimedeniy...debiyat/index.php/sair=34
"Gül gülsün gonca açılsın bana sen gül yeter
Ağlasa bülbüllerin ey gonca tek sen gül yeter." *
1471-1545 yılları arasında yaşamıştır
karesi vilayetine bağlı balıkesir kasabasında doğdu.
fakir bir aileden geldiğinden dolayı her şeyi kendi çabası ile öğrenir.
doğuştan duyma noksanlığı vardır.çok az duyar.

asıl ismi hakkında 3 rivayet vardır;
latifi ye göre bahşi
aşık paşaya göre satı
ebced hesabına göre ise ivaz (876)

400 civarında kasidesi vardır.
1600-3000 arası gazel
1000 rübaisi ve kıt'ası
1 şehrengizi vardır.

farsçayı çok iyi bilir.
az da duysa duyduğu bir şeyi asla unutmaz.
parayla şiir yazar öyle ki başkaları adına şiir yazacak kadar şiiri ticari bir meta haline getirmiştir.

şem ü pervane ilk mesnevisidir.5000 beyittir.
ferruhname
hikayet-i ahmed ü mahmud,manzum tarzı olup 2000 beyit.
letayif,mehmet çavuşoğlu tarafından yayınlanmıştır.

edebi kişiliği:
- aşk temasını işler. sevgilinin güzelliğini,vefasızlığını,aşığın sadakatini ve aşkın egemenliğini
zengin kelime kadrosu ile sevgiyi anlatır.
-yeni mazmunlar bulur.kullandığı ince hayaller hem asrında hem de sonraki devirlerde hep takdir görmüştür.
-tasavvufi terimleri kullanma amacı şiiri zenginleştirmektir.
-edebi sanatları ustalıkla kullanır.kelime oyunları yapar.
-atasözü+deyim kullanır.
-genç şairlere yol gösterir.farsçanın etkili olmaya başladığı bir asırda türkçeye bağlı kalır.
aşkını;

Ayıttı ol Peri bir gün düşüne girurem bir şeb
Sevincimden nice yıllar geçiptir görmedim uyku.

diyerek anlatan büyük şair.
aşka dair yazdığı şu beyit gerçekten enfestir.

Şekl-i aşkı gönlümün levhinde tahrir eyledim
Yanar odı bir akar su üzre tasvir eyledim

levh:Görünen ibretli manzara
tahrir:yazmak, kaydetmek
balıkkesirli divan şairidir.

bir gün dabbe lakabıyla bilinen çelebi ile aralarında şu konuşma geçmiştir.
z: zati
ç: çelebi
yer: zati'nin çizmeci dükkanı

ç: Mevlana! bazı kimselerde vefklarınızı görüyorum. bana de bir vefk* yapar mısınız?
z: başüstüne. ne zaman isterseniz.
ç: mümkünse şimdi isterim.
z: dünyevi mi olsun, uhrevi mi?
ç: dünyevi olsun.
z: bir ayet-i kerime vardır. size ondan bir vefk yapayım.
ç: hangi ayet-i kerime?
z: ve ma min dabbettin illa!...
kendine özgü, kişisel.
--alıntı--

ayıttı o peri bir gün düşüne girüren bir şeb
sevincimden nice yıllar geçiptir görmedim uyku

--alıntı--
(1471 - 1546)
yavuz ve kanuni'ye kasideler yazmıştır.
baki'nin yetişmesinde katkısı vardır.
şems ü pervane adlı mesnevisi edirne şehrengizi ve divan'ı vardır.
Görmedim kimsede cânâ senin ânın gibi ân
Severim can-u gönülden seni ben anın için.
ZÂTÎ
Aşk bir nakkâşdur kim sûret-i uşşâkda
Za'ferân ile gelür şekl-i ecel tasvîr eder.

(Aşk öyle bir resamdır ki; elinde safran ile gelip, aşıkların yüzlerinde ecelin şeklini resmeder...)
türkün iti şehre inince farisi farisi ürer demiş şahsiyet.
Doğuştan sağır. Çizmecilik yapmış. istanbul' a ilk gelince falcılık yapmış ve muska yazmış. Orjinal olma çabasından dolayı bilinmeyen kelimeler de kullanır. Dükkanına gelen baki' yi onun, o kadr güzel yazamayacağını düşündüğü için kovduğu rivayetler arasında. önemli eseri ferruhname.
tanınmış bir Divan Edebiyatı şairidir. Ziya Paşa tarafından Türk şiirine temel koyan şairlerin üçüncüsü olarak anılmıştır. Çok sayıda şiir yazmış olması nedeniyle değişik eserlerin değişik estetik standardlarda olması sonucu ortaya çıkmıştır.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A2t%C3%AE
aşkı:

Ayıttı ol peri bir gün düşüne girüren bir şeb
Sevincimden nice yıllar geçipdür görmedim uyku (Zati)

(Sevgili, “Bir gece rüyana gireceğim” dediğinden beri heyecandan gözüme uyku girmiyor.)

diyerek çok güzel anlatmış bir klasik edebiyat şairi.
Yoluna cânum revân itsem gere cânâ didüm
Yüzüme bin hışm ile bakdı did cânun mı var

Demiş zamanında sevgili zati.

Bir de zamane kızlarından şikayet edersiniz. Al sana 16.yy.
Kız, yine kız.
çok şiir yazan bir şairdir. şiirlerinde mısralar bazen bölünür, bazen bütündür. divan ve mesnevi şairidir. doğuştan yeteneklidir. eğitim almamıştır, kendi kendini yetiştirmiştir.
süleymaniye camisinin avlusunda falcılık yaparken kendisine şiir getirip görüşünü almak isteyen baki yi nereden aşırdın sen bunu çık git buradan diyip kovduktan sonra aynı şiiri kendi divanına ekleyen bir şakacı. çok eğleniyorum.