sınıflandırmanın dayanılmaz hafifliği

sosyal psikoloji'ye gore, toplumun beyin rahatligini saglamak amaciyla insanlari siniflandirmasinin getirdigi rahatliktir. soyle ki;
modern dunyada insanlar inanilmaz sayida girdiyle karsilasiyor ve cok fazla birey ile karsi karsiya kaliyor. her insanin ozelliginin ayri oldugu gercegi bir o kadar insanin ozelliklerinin ezberlenmesini ebraberinde getirir, ki bu yorucu bir istir. bu nedenle insanlar belirli ozelliklerine gore siniflandirilirlar. eger zenciyle gorgusuz, repci, hatta hirsizdir. eger sarisinsa iskandinavdir. eger muslumansa teroristtir. eger avrupaliysa kesin topraklarimizda gozu vardir...
boylesi daha kolay gelmektedir. boylece yeni girdi geldiginde olusturdugumuz kaliplara gore insanlari algilar, siniflandirir ve kolaylik saglariz beynimize.

mesela amerika'da irka dayali olumsuz siniflandirma disa vuruldugunda suctur. mesela kramer roluyle tanidigimiz micheal richards bir stand-up'inda, seyirciler arasinda gurultu yapip yuuuh falan cekince, richards'in kontak atmis ve "adam zaten nigger!" diye bagrinmis, ortaligi batirmistir.
siniflandirmayalim...
(bkz: sosyal mesaj iceren entry girmek)

paketleyip köşeye kaldırma hissinin ürünüdür ama paketlemeye çalıştıkları şeyin insan olduğunu fark edememeleri ne kadar acı.

bir inanışa göre kişiler karşılaştıkları problemleri algılayabilecekleri/anlayabilecekleri veya üstesinden gelebilecekleri ölçüde sınıflandırırlar. sınıf sayısı arttıkça kişinin zeka seviyesi de doğru orantılı artış gösterirmiş. tabi bunu direk zekaya bağlamak da yanlış olacaktır ki bu işin içine algıda seçicilik, fark tanıyabilme ve hafızada tutabilme gibi pek çok kavram girer.

yani a kişisi insanları dişi ve erkek olarak algılayabilirken b kişisi romantik, sadist, uyumsuz vb c kişisi ise iyi, kötü ve orta olarak ayırabilir. tabi elmalar ile armutları da karıştırmamak lazımdır ki bunun için sosyal psikolojiyi bilen bir uzmanın detaylı yazısına ihtiyaç duyabiliriz.

ama yine de insanları kendimiz için üç beş sınıfa ayırmaktansa onların daha farklı özelliklerini keşfederek daha analitik bir yaklaşımla sınıflandırmak hem zekamızı daha verimli kullanmamıza yardımcı olur hem de hayatımızı kolaylaştırır.

(bkz: anladın sen onu)