paul eluard

(1895-1952) Orta halli bir ailenin oğludur.ilk gençlik yıllarında yakalandığı bir hastalık yüzünden bir süre isviçre'de kalmış, 1. dünya savaşı'nda gazla zehirlenince askerlikten ayrılmış; ispanya iç savaşı'nda cumhuriyetçileri desteklemiş; 2. dünya savaşı'nda Fransa'nın işgali yıllarında direnme hareketine katılmıştır.

Eluard sanat yaşamının ilk yıllarında dadaizm akımına katılmış, sonra sürrealizm akımının kurucularından olmuş,2. dünya savaşı'ndan sonra gerçekçi sanata dönmüş, Fransa'nın işgali yıllarında yurt sevgisi ve özgürlük üzerine geleneksel anlatımla yazdığı şiirleriyle ulusuna manevi destek olmuştur.

Şiirlerinde aşk, özgürlük ve toplum sorunları üzerinde duran Eluard, çağdaş fransız şiirinin en büyük şairlerinden sayılmaktadır.

Aşağıdaki dizelerin yazarı Fransız şairdir.
GERÇEK ADALET
sıcak yasası insanların:
üzümden şarap yapmak
kömürden ateş yapmaları
insan yapmaları öpüşmeden

zor yasası insanların:
sapasağlam çıkmaları
savaştan , yoksulluktan
ölüm yılgısından

içten yasası insanların:
ışığı yerine koymaları suyun
gerçeği düşün
kardeşliği düşmanlığın

bir yasa bu hem eski hem yeni
gittikçe daha yetkin
çocuk yüreğinden
usa değin.

karartma

kapılar tutulmuş neylersin
neylersin içerde kalmışız
yollar kesilmiş
şehir yenilmiş neylersin
açlıktır başlamış
elde silah kalmamış neylersin
neylersin karanlık bastırmış
sevişmezsin de neylersin.

"şair esinlenmekten çok esinlendiren kişidir" cümlesini kurmuş fransız şair.

fransa' nın ikinci dünya savaşı sırasındaki özgürlük ve naziler ile olan mücadelesini, şiirleriyle desteklemiş ve fransız ordusu ve fransız halkınca şiirleri ezberlenen, özgürlük adlı şiirin yazarı, fransız şair. sartre' nin çağdaşıdır ve sartre gibi özgürlük anlayışının savunucusudur.

rus eşi gala' ya deliler gibi aşık olan ve aşk şiirlerinin ilhamını ondan alan, dadaizm akımının öncülerinden fransız şair. çok sevdiği eşinin vefatından sonra toparlanamadı ve ondan kısa süre sonra hayata gözlerini yumdu.

ispanya'da
kan rengi bir ağaç varsa ispanya'da,
hürriyet ağacıdır.

susmayan bir ağız varsa ispanya'da,
hürriyet haykırır.

bir bardak şarap varsa ispanya'da,
milletin olmalıdır.

(bkz: #3108540)

k dergi sayesinde tanıstığım,varlığından yeni haberim olmasından dolayı utandığım fransız şair.
en guzel seni seviyorum şiiri de kendisine aittir.

tanımadığım bütün kadınlar adına seviyorum seni
yaşamadığım bütün çağlar adına seviyorum seni
enginlerin kokusu sıcak ekmeğin kokusu adına
ilk çiçekler adına eriyen kar adına
insanın ürkmediği temiz kalpli hayvanlar adına
sevmek adına seviyorum seni
sevmediğim bütün kadınlar adına seviyorum seni

kim yansıyor bana sen değilsen ben kendimi pek az görüyorum
sensiz uzayıp giden bir çöl görürüm yalnız
geçmiş ile bugün arasında
bütün bu ölüler vardı atlayıp geçtiğim samanın üzerinde
delemedim aynamın duvarını
yaşamı sözcük sözcük öğrenmem gerekti bana
unutur gibi

benimki olmayan bilgeliğin adına seviyorum seni
sağlık adına
yalnız kuruntu olan her şeye karşı seviyorum seni
zorla tutmadığım bu ölümsüz yürek adına
sen kuşku sanıyorsun kendini oysa akılsın
sen başımda yükselen güneşsin
güvendiğim zaman kendime.

Asıl adı Emile Paul Grindel olan şair. Birinci Dünya Savaşı'nda cephede önce sağlık personeli sonra piyade olarak görevlendirilmiştir. Yoksunluklarla, acılarla dolu savaş ve askerlik yılları Éluard'ın üzerinde derin izler bıraktı.. ilk kitaplarında bu acıları sıkca dile getirmiştir.

der ki: mazi kırılmış bir yumurtadır ve ati kuluçkadaki yumurtadır. söylediği gibi geçmiş ve gelecek aynı şeyin kılık değiştirmiş hallerinden ibarettir.

kimseler bilemez

Kimseler bilemez beni
Senin bildiğin kadar

içinde yan yana uyuduğumuz
Gözlerin
Benim insan parıltılarıma
Dünyanın gecelerinden daha iyi bir gelecek hazırladı

içinde uçtuğum gözlerin
Yolların gidişine
Dünyanın dışında bir anlam verdi

Bize belirtilenler
Gözlerindeki sonsuz yalnızlığımızı
Artık kendilerini sandıkları gibi değiller

Kimseler bilemez seni
Benim seni bildiğim kadar

feyz aldığım büyük üstad. nick'imin isim babası.

tanımadığım bütün kadınlar adına seviyorum seni
yaşamadığım bütün çağlar adına seviyorum seni
enginlerin kokusu sıcak ekmeğin kokusu adına
ilk çiçekler adına eriyen kar adına
insanın ürkmediği temiz kalpli hayvanlar adına
sevmek adına seviyorum seni
sevmediğim bütün kadınlar adına seviyorum seni

kim yansıyor bana sen değilsen ben kendimi pek az görüyorum
sensiz uzayıp giden bir çöl görürüm yalnız
geçmiş ile bugün arasında
bütün bu ölüler vardı atlayıp geçtiğim samanın üzerinde
delemedim aynamın duvarını
yaşamı sözcük sözcük öğrenmem gerekti bana
unutur gibi

benimki olmayan bilgeliğin adına seviyorum seni
sağlık adına
yalnız kuruntu olan her şeye karşı seviyorum seni
zorla tutmadığım bu ölümsüz yürek adına
sen kuşku sanıyorsun kendini oysa akılsın
sen başıma yükselen güneşsin
güvendiğim zaman kendim

-yoksul-

temiz havanın gizi, buğdayin gizi. fırtınanın gizidir, yoksulun gizi.
sessizliği severler yoksul yuvalarda. biz de severiz sessizliği.
bağırır ama çocuklar, kadınlar ağlar, bağırır erkekler, iğrenç bir
musiki bu. hasat etmek isterken utanç veriyoruz yıldızlara. ne kara karışıklık, ne çürümüşlük, ne yıkım! çaya atalım bu kundak bezlerini, sokağa bu kadınları, ekmeğimizi çöplüğe atalım, ateşe kendimizi, kendimizi ateşe!

(bkz: 20 nci yüzyıl fransız edebiyatı)

işgalin ardından sokağa çıkma yasağının eklenivermesiyle gökyüzü paris' de o kadar güzel görünmüyordu artık, eiffel eski yüksekliklerinde mağrur değildi. insanlık ayıbının temsilcileri gamalı haç rozetleriyle sokaklarda dolaşıyor, geceleri canavar düdükleriyle karartma uygulanıyordu. 14 temmuz 1789' u yaşamış bir ulus dört duvar arasına terk edilmeye çalışılıyordu. böyle bir dönemde bu boğucu sıkıntıya iki satır karaladı eluard:

kapılar tutulmuş neylersin?
neylersin içerde kalmışız?

işgale karşı direniş az sayıdaydı, erzak gittikçe azalıyordu. yokluk içinde isyan dolu bir satır daha ekledi kalem:

şehir yenilmiş, açlıktır başlamış, neylersin?

ve gece gündüz paris' i saran koyu karanlık, acının, üzüntünün karanlığı:

neylersin karanlık da bastırmış?

inanıyordu yine de, iki insanın sımsıcak sevgisi dağıtabilirdi bu karanlığı:

sevişmezsin de neylersin?

hürriyet mücadelesinde, hürriyet şiiri elden ele dolaştı. bir elde tüfek, diğer elde hürriyet şiiri, kalpte gabriel perilerin acısı... gönlünden taşanın şekillendirdiği adamdı eluard.

gerçeküstücü fransız şair. 2. Dünya Savaşı sırasındaki direniş hareketinin büyük şairlerindendir.

ASIL ADALET

insanlarda tek sıcak kanun,
üzümden şarap yapmaları,
kömürden ateş yapmaları,
öpücüklerden insan yapmalarıdır.

insanlarda tek zorlu kanun,
savaşlara, yoksulluğa karşı
kendilerini ayakta tutmaları,
ölüme karşı yaşamalarıdır.

insanlarda tek güzel kanun,
suyu ışık yapmaları,
düşü gerçek yapmaları,
düşmanı kardeş yapmalarıdır.

Hep var olan kanunlardır bunlar,
bir çocukcağzın tâ yüreğinden başlar,
yayılır, genişler, uzar gider
t"a akla kadar.

deliler gibi aşık olduğu eşi gala' nın ölümünden kısa bir süre sonra vefat etmiş fransız şair. ' tanımadığı tüm kadınlar adına sevmişti. '.

"seni öptüğüm zaman gözlerinden
yalnız sen göresin diye
bu sevda kelimeleri"

çeviri : cemal süreya

SEVGiLi

Diz çökmüş göz kapaklarım üstüne
Saçlarım içindedir saçları
Hali var ellerimin halinden
Rengi var gözlerimin renginden
Düşmüş kuyusuna gölgemin
Fırlatılmış bir taş gibi göğe

Gözleri var açıktır her daim
Uykuyu haram ettirir bana
Ya güneşleri önüne katan
Ya o ışık delisi rüyaları
Bir güldürür bir ağlatır beni
Söyletir bilmeden ne söylediğimi

Paul ELUARD

"paris üşüyor, paris aç;
paris sokaklarda kestane yemiyor"

ii. dünya savaşı'nın fransa'ya getirdiği yıkımı böyle anlatır.

dadacı ve gerçeküstücü Fransız şairdir. Fransız Komünist Partisi'ne katılması sonucu gerçeküstücü hareketten kopan şair, şiirlerinde Stalin'i yüceltmiştir. Milan Kundera, anılarında, arkadaşı, Prag'lı yazar Zavis Kalandra'nın idamını Élouard'ın ayan beyan savunduğunu duyduğunda hayrete düştüğünü anlatır.

"aşk tamamlanmamış insandır"
"aşk kadar berrrak değildir hiçbir şey"
"sanki yapraklarındaymışız gibi aynı ağacın"
"erkek kadınla ayakta kalır"
"açlığa, susuzluğa benzer aşk, hiç doymaz"

paul elard ve üç kadın ; gala, nush, dominique...

şiirlerinden çoğu ikinci dünya savaşının kan, barut, acı ile dolu fransa topraklarından kaynağını almış, kralların tacına özgürlüğü yazan büyük şair.