paradaki mantık hatası

Şimdi sen mesela iyi bir iş edinmek için çocukluktan itibaren çalışarak iyi bir okul kazanıyorsun, sonra iyi bir iş sahibi oluyorsun ve ay sonunda veya başında sana adına para denen birtakım kağıtlar veriyorlar.

Gidip o paralarla birtakım mal ve hizmetler alıyorsun. Para veriyorsun elma armut alıyorsun, para veriyorsun sigara alıyorsun mesela. Veya para veriyorsun otel denen bir yerde yatacak yer veriyorlar filan. ilginçtir senin sorgulamadığın gibi karşındaki de sorgulamıyor bu kağıt parçalarını.

Veya tam tersini düşünelim. Diyelim ki birşeyi elde etmek için yeterli paran yok, hemen o isteğini erteliyorsun veya daha dandiğini alıyorsun. Veya o isteğini karşılamak için algılaması paradan daha zor olan kredi kartı dedikleri bir araç kullanıyorsun. Durum biraz trajikleşebiliyor bazen. Ellerinde yeterince para denen kağıttan olmayanlar veya daha da kötüsü başkalarına epeyce bi bu kağıttan vermesi gerekenler yani borcu olanlar artık kendi hayatlarını sonlandırmayı seçiyor.

Peki hangi sosyolojik süreçten geçip “hı tamam olur sen bana o kağıttan ver ben ne dersen yaparım” dedik? Ulan avuç içi kadar bir kağıt veriyorsun adam sikiyorsun lan! Şaaaak yetmedi mi bir tane daha veriyorsun hoooop bir daha sikiyorsun amk! (Bilişsel davranışlar kazanmanın önkoşulu duyuşsal olarak hazır bulunmaktan geçer o yüzden bu örneği verdim)

Peki bir gün insanlar eeeeeeh yeterin lan al o kaadı götüne sok akşamına kadar anam sikildi burda artık para mara istemiyom bana direktoman ekmek ver derse veya artık para ihtiyaçları tatmin edici şekilde karşılamayacak kadar değersizleşirse(hiperenflasyon) ya da toplum artık daha somut ve birincil ihtiyaçlarına yoğunlaşırsa ve istek harcamasına dayalı ekonomi azalır veya yok olursa o zaman paranın alım gücü ne olacak?

Hep merak ederim ilkel insanlar, iptidai toplumlar yani paranın henüz icat edilmediği çağlarda yaşayanlar anlatıldığı ve akla yattığı üzere takasa dayalı bir ekonomi benimsemişken yani mesela et verip süt alırken veya çiçek verip adam sikerken(bu ikincisi değişmedi gerçi günümüzde de devam ediyor) acaba ne oldu da et vermeden ama ete mukabil birşey verip karşısındakini süt vermeye ikna edebildiler?

Yani para iktisadi hayatta bir kolaylık mı yoksa aslında bir kandırmaca aracı mı? Takasa dayalı alışverişin mekansal zorluğu veya arz talep dengesizliği mi insanı para kullanmaya itti? insan hangi toplumsal evrimi tamamlayıp hava parası, ayakbastı parası, kafa parası gibi kavramları hayatına soktu?

Buraya kadar olan kısmı kafanda bir mantığa oturttuyduysan ki hiç sanmıyorum artık işler daha da karmaşıklaşacak. Çünkü artık herhangi bir fiziki varlığı olmayan, herhangi bir mal veya hizmet akdi veya borç hukuku sonucu ortaya çıkmamış ve paritesi çok değişken yeni bir para türü ortaya çıktı! Adına Sanal para veya kripto para dedikleri şey!

Aslında para düz mantıkla düşünülürse gücü kuvveti yerinde ve ihtiyaçlarını karşılamış ve elinde ihtiyaç fazlası mal bulunan insanların ellerindeki bu mallara sahip olmak isteyen akıllı ancak mal sahibi kadar güçlü kuvvetli olmayan insanların icat etmiş olduğu bir dolandırıcılık aracıdır. Tarihte ilk para kesinlikle bu şekilde ortaya çıkmıştır.

Peki günümüz toplumunda? Artık kimse zorla bir başkasının elindeki malı alamaz! Almaya çalışırsa diğer insanlar bunu engellemeye çalışır çünkü evrensel ahlak gelişmiştir. Veya devlet denen bir sistemin parayla tuttuğu güvenlik işçileri vardır. Bu kimseler hırsızları yakalarlar ve yine para karşılığı çalışan kimselerin huzuruna çıkararak hırsızın akıbeti için bir karar vermesini beklerler!

Yani bir nevi para düzeni sağlar! Ama aslında düzeni bozarak yapar bunu! Bir nevi kuyruğundan başlayarak kendini yiyen bir yılan gibi! Kuyruğundan kopardığı her parçayla canı acıyıp küçülürken o parçayla beslenip gürbüzleşen!

Şimdi sen söyle para nedir? Elinin kiridir! Puşta yakışır deme tatmin edici bir cevap ver?

Nasıl diyordu tüttüren boğa;

Son ağaç kesildiğinde, son balık öldüğünde ve son nehir kuruduğunda beyaz adam paranın yenmeyen birşey olduğunu anlayacak!

eski çağda takas aracı neyse, şimdi de para. bazen de holosko + bir miktar para.
eski çağda öküz-inek alır çiftleştirir buzağın olurdu, buzağıyı satardın, erzak alırdın.
şimdi de emeğini satıp, reva gördükleri para ile erzağını alıyorsun.
statü kavramı gelişti, sen x para kağıt alacaksın, sen de y para kağıt alacaksın dediler.

Zaman satın almak için, zaman harcıyoruz aslında ki. Para araç.

Keşke zamandan harcadığımızı görsek bire bir. Dolaylı değil de doğrudan zamanımızdan gitse. Sanırım öyle bir film vardı. Adını hatırlayamadım.

Belki bu kadar müsrif, nankör ve saygısız olmazdık.