vahdet i vücud

muhyiddin ibni arabi tarafından sistemleştirilen allah'ın birliğini anlatan terimdir. diğer varlıklar allah'ın tecellisidir.

bunu daha iyi anlayabilmek için alttaki beyiti inceleyelim.

kendi hüsnün lûblar şeklinde peyda eyledin
çeşm-i aşıktan dönüp sonra temaşa eyledin.
laedri
beyitte Allah ın kendi güzelliğini lûblar yani sevgililer şeklinde dünyada var ettiğini sonra aşıkların gözünden bu güzelliği seyretiğini belirtmiştir.

yani bir olan allah varlığını kesret şeklinde dünyaya serpiştirmiş ve bunları bir vücutta kendinde birleştirmiştir. burada kesret denizdeki dalgalarsa, deniz de allah ın varlığıdır.

pervane mum ilişkisinde de vahdet i vücudu görmek mümkündür şöyle ki;

karanlık bir gecede yanan mumun(sevgili) ışığı pervanenin(aşık) dikkatini çeker. pervane sevgiliye doğru uçmaya başlar fakat rakip unsuru olan sarsar rüzgarı pervaneyi yolundan alıkoyar. bir şekilde zar zor muma yaklaşan pervane ateşte yanar ve onunla bir olur. işte bu birlik vahdet i vücuttur. bu olayda sarsar rüzgarı edebiyatta rakiptir. tasavvufta ise rakip nefstir. eğer nefsi yenersen hakka ulaşırsın.

(bkz: vize öncesi girilen entryler)