manda ve himaye kabul olunamaz

102 sene önce toplanan sivas kongresi kararlarının en muhteşem bildirisi...

1. milli sınırları içinde vatan bir bütündür parçalanamaz.
2. her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet top yekün kendisini savunacak ve direnecektir.
3. istanbul hükümeti, harici bir baskı karşısında memleketimizin herhangi bir parçasını terk mecburiyetinde kalırsa, vatanın bağımsızlığını ve bütünlüğünü temin edecek her türlü tedbir ve karar alınmıştır.
4. kuvay-ı milliye'yi tek kuvvet tanımak ve milli iradeyi hakim kılmak temel esastır.
5. manda ve himaye kabul olunamaz.

sivas kongresi kararları kati hükümlerdir, bu yüzden sivas kongresinde alınan kararlar aslında millet meclisinde alınan kararlardır.

bu kararlar ile türk kurtuluş savaşı'nın sınırları net olarak çizilmiş ve uygulamaya geçilmiştir.

esasen sivas kongresinde pek çok kişi manda ve mandacılığı savunmuş, hatta amerikan mandası altında 15-20 sene kalınmasını teklif etmiştir.
bu kişilerden bazıları; halide edip, refet bele, kara vasıf bey gibi isimlerdir.

manda konusu sivas kongresinde çok tartışılmış gerçekten.
lakin atatürk'ün "mandayı kabul edelim, manda olabilir" iması dahi olmamıştır.
atatürk bu tartışmaları sükunetle dinlemiştir.

ta ki bir tıbbiyeli kürsüye çıkıp tarihi konuşmasını yapıncaya kadar.
kürsüye çıkan o genç tıbbiyeli hikmet'tir.

tıbbiyeli hikmet, sivas kongresinde tıbbiyelilerin temsilcisi olarak tam bağımsızlık üzerine bir konuşma yapmış, manda ve himayenin kati suretle kabul edilemeyeceğini belirtmiş ve konuşmasının sonunda mustafa kemal tarafından alnından öpülmek suretiyle tebrik edilmiştir.

tıbbiyeli hikmet'in bu sözleri mustafa kemal'in sözleri ve fikirlerinin yansımasıdır.

lakin mustafa kemal her fikre, her düşünceye açık olması gereken sivas kongresi'nin reisi ve hamisidir.
manda ve himaye fikirleri mustafa kemal'i çok sinirlendirip kızdırsa da kongre boyunca buna tahammül etmiş, milli birlik ve beraberliğe halel getirmemek ve kimse üzerinde baskı kuruyor algısı yaratmamak adına da bu saçmalığa tahammül etmiştir.

bugün sivas kongresinin 102. yılı...
dün de bugün de; milli sınırları içinde vatan bir bütündür parçalanamaz, manda ve himaye kabul olunamaz...