bugün
- hazreti meryem olduğunu iddia eden kadın37
- insan olmaya ceyrek kala23
- eski yazarları özlemek14
- fenerbahçe'nin ligden çekilmekten yine vazgeçmesi12
- chp'nin kölesi olmak11
- üsküdar da açık alanda mastürbasyon yapan adam17
- karabük üniversitesi13
- zalbert ramstein tipi yıkıklık13
- yazarların elit zevkleri17
- 31 mart 2024 yerel seçim sonuçları14
- ırkçılığın kötü bir şey olmadığı gerçeği19
- sözlük erkekleri sözlüğün kanseridir18
- oruç tutmayan müslüman18
- moskova saldırısını yapanların türkiyeden geçmesi14
- sözlüğün en güzel kızı belli oldu16
- dedikodu yok mu dedikodu diyen kadın yazar13
- yolda çırılçıplak bir kadın görsen ne yaparsın15
- kutsal perşembe ritüeli11
- 2024 yerel seçimleri12
- ab'ye girmek için tüm tavizleri vermeliyiz12
- dünya ilahi bir gücün kontrolünde mi9
- şeriate göre lgbt'nin hükmü16
- allahın insan suretine bürünmesi imkansız mı15
- sahurdayız uludağ sözlük17
- en iyi çikolatalı gofret markası15
- yazarların 2010lu yıllarda en sevdiği 3 yıl25
- anın görüntüsü8
- icardi190544
- bir sözlük kızını sahiplenmek17
- hollanda da ineğe hallenen gurbetçi16
- icardi1905 silik olsun kampanyası13
- kastamonu da kafasına ampul takıran akp'li genç16
- iftara sözlük yazarı alsanız menü tavsiyesi10
- iftara davet edilecek sözlük yazarları23
- heykele tecavüz eden adam8
- kendisini otorite sanan yazarlar9
- ideal erkek fiziği anketi33
- emekliler ek iş yapsınlar diyen mhp'li vekil13
- dinsiz olmakla övünen yavşak13
- manyak olmaya karar verdim21
- kadınlar beni neden hep reddediyor14
- laftan anlamaz sözlük yazarları8
- kuresel ikinma'nın artık eskisi kadar yazmaması9
- et fiyatlarının insanları çıldırtmıyor oluşu8
- karabük10
- akp'ye oy vermeyen emekli şerefsizdir23
- pompanın en cok döndüğü 5 üniversite10
- osideusu kıskanan yazarlar10
- bir sözlük erkeğini öpmek10
- ideal kadın vücudu anketi16
başak purut çiftliğinden kurtulan giriyi burada aynen paylaşacağım. vakit oldukça düzenlemesini yaparım.
türk yazı dili orhun yazıtları ile başlar ancak bu yazıtlarda kullanılan dil son derece gelişmiştir, işlektir. henüz yazı dili olmuş/niteliği kazanmış bir dil gibi değildir. kurallı bir dil bilgisinin varlığı dikkati çeker. sözcüklerinin gerçek anlamlarının yanı sıra mecaz anlamları da gelişmiştir. orhun yazıtları'nda deyimler, atasözü niteliği kazanmış söz kalıpları vardır. bir dilde deyim ve atasözlerinin oluşturulması için yüzlerce yıl geçmelidir.
türk edebiyatının ilk örneği olmasına karşın son derece etkileyici bir hitabet türü vardır. tarihsel derinliğinin yanında yaşanmış olan göçler ve fetihler sonucunda büyük bir alana yayılan türkçe bugün geniş bir coğrafyada kullanılıyor. avrupa'nın batısından asya'nın doğusuna uzanan yaklaşık 12 milyon kilometrekarelik bir alanda türk dili konuşuluyor. sırasıyla ingilizce, arapça ve ispanyolca gibi çok az dil bu kadar geniş bir coğrafyada konuşulma ayrıcalığına sahiptir.
türkçe'nin zenginliğini anlatmak için örnek vermek gerekirse en uzak akraba için bile kullanılacak bir ad vardır. pek çok dilde amca/dayı hala/teyze için ayırt edici sözcükler yoktur bunlar birer sözcükle karşılanır ancak türk dilinde baldız, bacanak, elti, görümce, yenge gibi akrabalıklar ayrı ayrı adlandırılır.
göktürk ve uygur yazı dillerinin söz varlığındaki yabancı sözcükler üzerine bir sayım sonucu vereyim. orhun yazıtlarında yabancı kökenli sözcüklerin oranı %1'in altındadır. uygur metinlerinde %5 yabancı kökenli sözcük vardır. türklerin islam dinine girişiyle birlikte arapça ve farsça sözcükler karahanlı dönemi eserlerinden türk yazı dilinde görülmeye başlamış. bu dönemin ilk eserlerinden olan yusuf has hacib'in yazdığı kutadgu bilig'de yabancı kökenli sözcüklerin oranı %1.9 iken yaklaşık iki yüzyıl sonra yazılan atabetü'l-hakayık'ta yabancı sözcükler %26'ya yükselmiştir. (yusuf has hacib'in yazdığı kutadgu bilig'de türkçeye ne kadar sağdık kalındığı buradan anlaşılmaktadır.)
türkçenin en belirgin özelliği tamlamalarda tamlayanın tamlamadan önce gelmesi kuralıdır. mesela farsça ve arapçadan geçen tamlamalarda tamlananın önce tamlayanın sonra gelmesi durumu: istanbul şehri yerine şehr-i istanbul, osmanlı devleti yerine devlet-i osmaniye vb. birazda dünya dillerine türkçeden geçe sözcükler üzerinden örnek verelim. hepimizin bildiği yoğurt bizim dünya dillerine kattığımız bir sözcük olmakla birlikte bacanak, çakal, damga, düğme, kayık, kazan, köşk, ocak, sarma gibi çok sayıda sözcük başka dillere geçmiş. çeşitli dillerden alıp türkçeleştirerek başka dillere kazandırdığımız sözcüklerde var.(divan, kahve, kervansaray, kubbe...)
bunların eklenmesiyle birlikte dünya dillerine on binin üzerinde sözcük katmışız. bazı sözcükler (yoğurt, köşk, çakal...) birkaç dile geçtiği için bunları ayrı sayarsak dünya dillerine verdiğimiz sözcükler otuz binin üzerine çıkıyor.
türkçeden en fazla sözcüğün geçtiği dil sırpçadır. bir zamanlar dokuz bine yakın tükçe kökenli sözcük barındıran sırpçada günümüzde yedi bine yakın türkçe kökenli sözcük vardır. yani türkçemizi 500 ile 1000 sözcük olan sözde dillerle kıyaslamayınız komik duruma düşersiniz.
türkçemizin en çok konuşulduğu lehçeleri ve bölgeleri(ülkeleri) vererek bu entry son bulur. (sıralama en çok konuşulan yerden en az konuşulan yere doğrudur)
afşar türkçesi : iran, afganistan ahıska türkçesi : gürcistan, azerbaycan, kazakistan, kırgızistan, türkiye altay türkçesi : rusya (altay özerk cumhuriyeti)
azerbaycan tükçesi : azerbaycan, iran, beyaz rusya, ermenistan, estonya, gürcistan, kazakistan, kırgızistan, letonya, litvanya, moldova, özbekistan, rusya, tacikistan, türkiye, türkmenistan, ukrayna
balkar türkçesi : rusya (karatay-balkar cumhuriyeti), azerbaycan, ermenistan, kazakistan, kırgızistan, özbekistan, ukrayna
başkurt türkçesi : rusya (başkurdistan cumhuriyeti), kazakistan, kırgızistan, özbekistan, tacikistan, türkmenistan, ukrayna çavuşça türkçesi : rusya (çavuşça cumhuriyeti) tataristan, başkurdistan cumhuriyeti, kazakistan, özbekistan
gagavuz türkçesi : moldova (gagavuz yeri özerk bölgesi), ukrayna, bulgaristan, kazakistan, romanya, rusya, türkiye, yunanistan
hakas türkçesi : rusya (hakas özerk cumhuriyeti), çin halaçça türkçesi : iran
horasan türkçesi : iran
karaçay türkçesi : rusya (karaçay-çerkez cumhuriyeti), türkiye, ukrayna
karakalpak türkçesi : özbekistan (karakalpakistan cumhuriyeti), kazakistan, afganistan, kırgızistan, rusya, türkiye, türkmenistan, ukrayna
karayim türkçesi : litvanya, polonya, rusya (türkiyede geçen sene araştırdığım zamanlarda 30-32 kişilik bir karayim cemaati vardı)(hala benliklerini korumuş hazar türklerinden gelmektedirler)(ahmet davutoğlu karay/karayim değildir bunu da belirteyim) (bunu ilk paylaştığımdan bu yana 3 sene geçti)
kaşgar türkçesi : iran
kazak türkçesi : kazakistan, çin, afganistan, iran, kırgızistan, moğalistan, özbekistan, rusya, tacikistan, türkiye, türkmenistan, ukrayna kırgız türkçesi : kırgızistan, çin, afganistan, kazakistan, özbekistan, rusya, tacikistan, ukrayna
kırım tatar türkçesi : ukrayna (kırım özerk bölgesi), özbekistan, rusya, türkçe
kumuk türkçesi : rusya (dağıstan cumhuriyeti), özbekistan, rusya türkiye nogay türkçesi : rusya(dağıstan, çeçen-inguş, karaçay-çerkez cumhuriyetlerinde), bulgaristan, kazakistan, romanya, türkiye, ukrayna
özbek türkçesi : özbekistan, tacikistan, afganistan, çin, kazakistan, kırgızistan, rusya, türkmenistan, ukrayna
salar türkçesi : çin sarı uygur türkçesi : çin
şor türkçesi : rusya (kemerovo bölgesi)
tatar türkçesi : rusya (tataristan cumhuriyeti ve başkurdistan cumhuriyeti), çin, azerbaycan, finlandiya, kazakistan, kırgızistan, özbekistan, romanya, tacikistan, türkiye, türkmenistan, ukrayna
teleüt türkçesi : rusya (altay cumhuriyeti ve kemerovo bölgesi)
tuva türkçesi : rusya (tuva cumhuriyeti) çin, mogolistan
türkiye türkçesi : türkiye, kıbrıs türk cumhuriyeti, almanya, bulgaristan, abd, avusyuralya, avusturya, azerbaycan, belçika, bae, bosna-hersek, danimarka, finlandiya, fransa, gürcistan, hollanda, ırak, ingiltere, iran, israil, isveç, kanada, karadağ, kazakistan, kırgızistan, kosova, makedonya, özbekistan, romanya, rusya, sırbistan, suriye, tacikistan, ukrayna, yunanistan
türkmen türkçesi : türkmenistan, iran, ırak, afganistan, kazakistan, özbekistan, rusya, suriye, tacikistan, türkiye
uygur türkçesi : çin, kazakistan, afganistan, kırgızistan, moğolistan, rusya, tacikistan yakuçta/yakut türkçesi : rusya (yakutistan cumhuriyeti)
ek :
prof. dr. osman nedim tuna türk dili ve sümer dili arasında ki bağ ele alınırsa 168 sözcükteki türlü ses denklikleri olduğu ve “bugün yaşayan dünya dilleri arasında, en eski yazılı belgeye sahip olan dil, türk dili’dir. bunlar sümerce tabletlerdeki alıntı sözcüklerdir” biçiminde çok önemli bir yargıya varmıştır. muazzez ilmiye çığ ve reha oğuz türkkan ile ayrı ayrı yaptıkları çalışmalarda benzer sonuçlara ulaşmaları da türkçe için çok önemlidir.
türk yazı dili orhun yazıtları ile başlar ancak bu yazıtlarda kullanılan dil son derece gelişmiştir, işlektir. henüz yazı dili olmuş/niteliği kazanmış bir dil gibi değildir. kurallı bir dil bilgisinin varlığı dikkati çeker. sözcüklerinin gerçek anlamlarının yanı sıra mecaz anlamları da gelişmiştir. orhun yazıtları'nda deyimler, atasözü niteliği kazanmış söz kalıpları vardır. bir dilde deyim ve atasözlerinin oluşturulması için yüzlerce yıl geçmelidir.
türk edebiyatının ilk örneği olmasına karşın son derece etkileyici bir hitabet türü vardır. tarihsel derinliğinin yanında yaşanmış olan göçler ve fetihler sonucunda büyük bir alana yayılan türkçe bugün geniş bir coğrafyada kullanılıyor. avrupa'nın batısından asya'nın doğusuna uzanan yaklaşık 12 milyon kilometrekarelik bir alanda türk dili konuşuluyor. sırasıyla ingilizce, arapça ve ispanyolca gibi çok az dil bu kadar geniş bir coğrafyada konuşulma ayrıcalığına sahiptir.
türkçe'nin zenginliğini anlatmak için örnek vermek gerekirse en uzak akraba için bile kullanılacak bir ad vardır. pek çok dilde amca/dayı hala/teyze için ayırt edici sözcükler yoktur bunlar birer sözcükle karşılanır ancak türk dilinde baldız, bacanak, elti, görümce, yenge gibi akrabalıklar ayrı ayrı adlandırılır.
göktürk ve uygur yazı dillerinin söz varlığındaki yabancı sözcükler üzerine bir sayım sonucu vereyim. orhun yazıtlarında yabancı kökenli sözcüklerin oranı %1'in altındadır. uygur metinlerinde %5 yabancı kökenli sözcük vardır. türklerin islam dinine girişiyle birlikte arapça ve farsça sözcükler karahanlı dönemi eserlerinden türk yazı dilinde görülmeye başlamış. bu dönemin ilk eserlerinden olan yusuf has hacib'in yazdığı kutadgu bilig'de yabancı kökenli sözcüklerin oranı %1.9 iken yaklaşık iki yüzyıl sonra yazılan atabetü'l-hakayık'ta yabancı sözcükler %26'ya yükselmiştir. (yusuf has hacib'in yazdığı kutadgu bilig'de türkçeye ne kadar sağdık kalındığı buradan anlaşılmaktadır.)
türkçenin en belirgin özelliği tamlamalarda tamlayanın tamlamadan önce gelmesi kuralıdır. mesela farsça ve arapçadan geçen tamlamalarda tamlananın önce tamlayanın sonra gelmesi durumu: istanbul şehri yerine şehr-i istanbul, osmanlı devleti yerine devlet-i osmaniye vb. birazda dünya dillerine türkçeden geçe sözcükler üzerinden örnek verelim. hepimizin bildiği yoğurt bizim dünya dillerine kattığımız bir sözcük olmakla birlikte bacanak, çakal, damga, düğme, kayık, kazan, köşk, ocak, sarma gibi çok sayıda sözcük başka dillere geçmiş. çeşitli dillerden alıp türkçeleştirerek başka dillere kazandırdığımız sözcüklerde var.(divan, kahve, kervansaray, kubbe...)
bunların eklenmesiyle birlikte dünya dillerine on binin üzerinde sözcük katmışız. bazı sözcükler (yoğurt, köşk, çakal...) birkaç dile geçtiği için bunları ayrı sayarsak dünya dillerine verdiğimiz sözcükler otuz binin üzerine çıkıyor.
türkçeden en fazla sözcüğün geçtiği dil sırpçadır. bir zamanlar dokuz bine yakın tükçe kökenli sözcük barındıran sırpçada günümüzde yedi bine yakın türkçe kökenli sözcük vardır. yani türkçemizi 500 ile 1000 sözcük olan sözde dillerle kıyaslamayınız komik duruma düşersiniz.
türkçemizin en çok konuşulduğu lehçeleri ve bölgeleri(ülkeleri) vererek bu entry son bulur. (sıralama en çok konuşulan yerden en az konuşulan yere doğrudur)
afşar türkçesi : iran, afganistan ahıska türkçesi : gürcistan, azerbaycan, kazakistan, kırgızistan, türkiye altay türkçesi : rusya (altay özerk cumhuriyeti)
azerbaycan tükçesi : azerbaycan, iran, beyaz rusya, ermenistan, estonya, gürcistan, kazakistan, kırgızistan, letonya, litvanya, moldova, özbekistan, rusya, tacikistan, türkiye, türkmenistan, ukrayna
balkar türkçesi : rusya (karatay-balkar cumhuriyeti), azerbaycan, ermenistan, kazakistan, kırgızistan, özbekistan, ukrayna
başkurt türkçesi : rusya (başkurdistan cumhuriyeti), kazakistan, kırgızistan, özbekistan, tacikistan, türkmenistan, ukrayna çavuşça türkçesi : rusya (çavuşça cumhuriyeti) tataristan, başkurdistan cumhuriyeti, kazakistan, özbekistan
gagavuz türkçesi : moldova (gagavuz yeri özerk bölgesi), ukrayna, bulgaristan, kazakistan, romanya, rusya, türkiye, yunanistan
hakas türkçesi : rusya (hakas özerk cumhuriyeti), çin halaçça türkçesi : iran
horasan türkçesi : iran
karaçay türkçesi : rusya (karaçay-çerkez cumhuriyeti), türkiye, ukrayna
karakalpak türkçesi : özbekistan (karakalpakistan cumhuriyeti), kazakistan, afganistan, kırgızistan, rusya, türkiye, türkmenistan, ukrayna
karayim türkçesi : litvanya, polonya, rusya (türkiyede geçen sene araştırdığım zamanlarda 30-32 kişilik bir karayim cemaati vardı)(hala benliklerini korumuş hazar türklerinden gelmektedirler)(ahmet davutoğlu karay/karayim değildir bunu da belirteyim) (bunu ilk paylaştığımdan bu yana 3 sene geçti)
kaşgar türkçesi : iran
kazak türkçesi : kazakistan, çin, afganistan, iran, kırgızistan, moğalistan, özbekistan, rusya, tacikistan, türkiye, türkmenistan, ukrayna kırgız türkçesi : kırgızistan, çin, afganistan, kazakistan, özbekistan, rusya, tacikistan, ukrayna
kırım tatar türkçesi : ukrayna (kırım özerk bölgesi), özbekistan, rusya, türkçe
kumuk türkçesi : rusya (dağıstan cumhuriyeti), özbekistan, rusya türkiye nogay türkçesi : rusya(dağıstan, çeçen-inguş, karaçay-çerkez cumhuriyetlerinde), bulgaristan, kazakistan, romanya, türkiye, ukrayna
özbek türkçesi : özbekistan, tacikistan, afganistan, çin, kazakistan, kırgızistan, rusya, türkmenistan, ukrayna
salar türkçesi : çin sarı uygur türkçesi : çin
şor türkçesi : rusya (kemerovo bölgesi)
tatar türkçesi : rusya (tataristan cumhuriyeti ve başkurdistan cumhuriyeti), çin, azerbaycan, finlandiya, kazakistan, kırgızistan, özbekistan, romanya, tacikistan, türkiye, türkmenistan, ukrayna
teleüt türkçesi : rusya (altay cumhuriyeti ve kemerovo bölgesi)
tuva türkçesi : rusya (tuva cumhuriyeti) çin, mogolistan
türkiye türkçesi : türkiye, kıbrıs türk cumhuriyeti, almanya, bulgaristan, abd, avusyuralya, avusturya, azerbaycan, belçika, bae, bosna-hersek, danimarka, finlandiya, fransa, gürcistan, hollanda, ırak, ingiltere, iran, israil, isveç, kanada, karadağ, kazakistan, kırgızistan, kosova, makedonya, özbekistan, romanya, rusya, sırbistan, suriye, tacikistan, ukrayna, yunanistan
türkmen türkçesi : türkmenistan, iran, ırak, afganistan, kazakistan, özbekistan, rusya, suriye, tacikistan, türkiye
uygur türkçesi : çin, kazakistan, afganistan, kırgızistan, moğolistan, rusya, tacikistan yakuçta/yakut türkçesi : rusya (yakutistan cumhuriyeti)
ek :
prof. dr. osman nedim tuna türk dili ve sümer dili arasında ki bağ ele alınırsa 168 sözcükteki türlü ses denklikleri olduğu ve “bugün yaşayan dünya dilleri arasında, en eski yazılı belgeye sahip olan dil, türk dili’dir. bunlar sümerce tabletlerdeki alıntı sözcüklerdir” biçiminde çok önemli bir yargıya varmıştır. muazzez ilmiye çığ ve reha oğuz türkkan ile ayrı ayrı yaptıkları çalışmalarda benzer sonuçlara ulaşmaları da türkçe için çok önemlidir.
Gündemdeki Haberler
güncel Önemli Başlıklar