romeo ve juliet

william shakespeare in tahminen 1595' li yillarda yazmis oldugu oyun. shakespeare in bu oyun icin esinlendigi kaynak, 1563' te genc yasta bogularak olen arthur broke (ya da brook) adli ozanin 1562 yilinda yazdigi romeus and juliet adli siirdir. bu ozan da siirine kaynak olarak boisteau nun fransizca oykusunu almisti. boisteau ise bu oykuyu bandello nun italyanca oykusunden aktarmistir. ayrica shakespeare in bu oyununun luigi groto nun "la hadriana" oyununa benzer ozellikleri de vardir. shakespeare, broke' un siirinden esinlenirken olay dizisindeki bircok yeri kendine gore degistirmistir; ornegin bunlardan biri, Broke un siirinde mercutio diye bir karakterin olmayidir. bu siirde romeo saldirgandir ve tybalt i oldurur. oyunda ise dovusmeyi istemeyen romeo , cok sevdigi arkadasi mercutio , tybalt tarafindan olduruldugu icin dovusmeye zorlanir ve bu arada tybalt' i oldurur. broke' un siirinde, romeo, sevimli bir delinkanlinin, sabit fikirle cilginliga varan davranislarini yansilarken, shakespeare, romeo karakterine daha insancil ve nesnel ozellikler getirmistir. yine broke 'un siirinde juliet ailesini ve dadisini aldatan, gunah dolu bir genc kizdir. oysa, shakespeare bu karakeri de olaylar dizisindeki mantikli yerine oturtmustur.
romeo ve juliet olay dizisinin uzun ve karmasik bir oykusu vardir. efes'li ksenofon' un efesiaca adli oyununda, oyunun kadin kahramani anthia ,asil kocasindan cesitli entrikalar yuzunden ayri dustugu sirada, ailesi tarafindan evlendirilmek istenmesi karsisinda gunaha girmemek icin, bir doktordan oldurucu bir zehir ister. doktor oldurucu zehir yerine, onu uzun sure uyutacak bir surup verir. anthia uyandiginda kendini bir mezarda bulur. bu kez acliktan olmek uzereyken, onu haydutlar bulurlar ve oradan cikarirlar. cesitli seruvenlerden sonra anthia ve kocasi birbirlerine kavusurlar. buna benzer baska bir olay dizisi, iamblichus syrus ' un babyloniaca adli oykusudur. bu da yukaridakinden bir yuz yuz elli yil once, i.s ıı. yuzyilin ortalarinda yazilmistir. romeo ve juliet olay dizisine bircok ulkenin oyku geleniginde rastlamak hic de zor degildir. italyan halk edebiyatinda oldugu kadar, oteki avrupa ulkelerinin geleneklerinde de bu temaya rastlanabilir. anadolu halk edebiyati icinde de bu olay dizisinin varyantlarini bulmak mumkundur.
(bkz: ozdemir nutku)