bugün

izmir suikasti

atatürk'e o dönemde planlanan suikast teşebbüslerinden uygulanmaya en yaklaşmış olanı. önce izmir'de, takiben de ankara'da (istiklal mahkemeleri bünyesinde) yargılamalara neden olmuştur. izmir'deki mahkeme doğrudan suikast teşebbüsü ile ilgili olarak, ankara'daki ise suikastla bağlantılı olarak var olduğu kabul edilen hükümeti ele geçirmeye yönelik teşebbüs ve yapılanma ile ilgili olarak yapılmıştır.

genel olarak düşünülünce, konu ile ilgili mevcut bilgiler ışığında gerçekten bir suikast planı olduğu anlaşılmaktadır. hükümetin bu konudan yeterince önceden haberdar olarak suikastçilerin arasına adam sızdırmış olabileceği (en muhtemel isimlerden biri sarı efe edip 'tir) ihtimali, kesin olarak olumlu ya da olumsuz bir kanaat dillendirmek zor olsa da, ihtimaller arasındadır. öte yandan o dönemki hükümet, bu olayı mevcut ve potansiyel kuvvetli muhaliflerini tasfiye etmek ve/veya itibarsızlaştırmak yönünde ziyadesiyle kullanmıştır (yaklaşan 1927 seçimleri öncesinde bu yaklaşım oldukça etkili de olmuştur). ayrıca, suikastçilerin yukarılardaki bağlantıları konusu genelde yeterince belgelendirilmeden/ispatlanmadan hükme bağlanmış, dolayısıyla muhalefet liderlerini tasfiye aracı haline getirilmiştir. hedef özellikle tcf kadroları ile tamamen olmasa bile ciddi anlamda eski ittihat ve terakki kadroları, özellikle de ittihat ve terakki eski üst düzey yöneticilerinden halen sağ ve ülkede olanlar olmuştur. nitekim cavit bey ve doktor nazım gibi isimlerin asılması en dikkat çekici noktalardandır.