bugün

şehzade sancağı

amasya,manisa ve konya gözde sancaklardan idi.
padişah öldüğünde hangi şehzade istanbul a önce gelir hazineye ve tahta oturursa padişahlık onun olurdu.
bu kanunlaşmamış bir kuraldır.fatihten sonraki olaylar ile sancağa çıkmanın sona ermesi arasındaki dönemi incelersek.
bu kural sadece cem ve bayezid arasında işlemiş,babasının ölümünü geç öğrenen cem sultan abisinin önce tahta oturmasından dolayı şansını kaybetmiştir.
bu olaydan sonra şehzadeler padişahların sağlığında gözde sancağı kapmak uğruna birbirleriyle mücdaleye başlamıştır.
en tipik örnek bayezid in oğulları arasındaki mücadeledir.
şehzade ahmet büyük evlattı ve amasya da idi.şehzade korkut manisa, selim ise trabzondaydı.ahmet babasının gözdesiydi ve babasından korkut un başka sancağa gönderilmesini istedi ve korkut antalya ya gönderildi.selim de trabzon da gözden ve gönülden uzak olmak istemediğinden babasına karşı bayrak açmıştır.
babaları öldüğü zaman herkes istanbul a yakın sancakta bulunmak istediğinden meydana gelen bu olaylar neticesinde babaları ölmeden selim tahta geçti.2 kardeşi 10 kadarda yeğeninden kurtulduktan sonra,oğlu süleymanla başbaşa kaldı.onu da manisa ya tayin etti.işte sancaklardan manisa nın ön plana çıkma sebebide budur.çünkü süleyman ın erkek kardeşi yoktu, rakipsizdi.kısacası tahtın biricik veliahtıydı.manisa, konya ve amasya ya göre istanbul a daha yakındı.deniz yoluyla da istanbul a gidilebilmesi büyük avantajdı.işte tahtın tek varisinin manisa ya atanması,o tarihten sonra şehzadelerin sancaklara atanması yapıldığında herkesin manisa yı istemesine yol açmıştır.padişah ın manisa ya atadığı evladının kendinden sonra padişah olmasını istediği anlamını ortaya çıkmıştı.bu anlam elbette dedikodu tarzı bir olaydır.şehzade süleyman babasından sonra padişah olduğunda büyük oğlu şehzade mustafa yı buraya tayin etmiş,sonra da *mustafayı buradan amasya ya gönderip mehmet i buraya aldırmıştır.işte manisa daki evladın gözde evlat olması anlamı mustafa yı üzmüştür.devlet erkanı yani paşalar tayfasıda şehzade mehmet i, kanuninin kendine veliaht seçtiği düşüncesine inandırmışlardı.ama daha önce dediğim gibi bunlar dedikodu,yorum tarzında düşüncelerdi.şimdi baktığımızda kanuni yeniçeriler arasında popüler olan mustafa nın bir de manisa gibi özel anlamlar çıkarılacak bir yerde durmasını uygun görmemiş olabilir.lakin mehmet in beklenmedik ölümünden sonra selim sancağa konya gönderilmiş,mustafa zaten amasya da,manisa da bir süre boş kalmıştır.kanuni nin sancağa çıkan son şehzadesi bayezid konya ya tayin edilmiş,selim konya dan alınıp manisaya gönderilmiştir.selim in diğer kardeşlerine göre pasif oluşu bunda etki etmiş olabilir.çünkü kimsenin desteklemediği selim in manisa da oluşu herhangi bir taht kavgasının çıkmasını önleyebilirdi.çünkü manisa nın veliaht sancağı anlamının bu noktadan sonra bir anlamı yoktu.
amasya ve konya nın kendine göre avantajları vardı.
belki manisa ya göre istanbul a uzaktı.
ancak anadolu nun merkezinde bulunmalarından dolayı,
devlet işlerinde daha aktiflerdi ve asker,paşa,halk kitlesine karşı kendilerini gösterebiliyorlardı.
sonuçta padişah öldüğünde manisa daki selim istanbul a doğru yola çıktığında muhtemelen asker yani yeniçeri önünü kesip,tahta oturmasına izin vermeyecekti.çünkü mustafa yı açık bir şekilde destekliyorlardı ve bu destek babasının mustafa nın isyan edebileceği düşüncesine kapılmasına,tahtını kaybetme korkusunun başlamasına neden oldu.nitekim türlü oyunlarınlarında etkisiyle mustafa katledildi.artık selim ve bayezid kalmıştı.bayezid o sıralar kütahya sancak beyiydi.manisa nın hemen yanıydı.nitekim türlü olaylar neticesinde bayezid babasının gözünde isyancı durumuna düşmüş ve yine bir çok olay akabinde hayatını kaybetmiştir.selim tek kalmıştır.ve babası ölünce padişah olmuştur.kendisi kütahya oğlu manisa sancakbeyidir babası öldüğünde.bayezid olayı öne sürülerek artık tek bir şehzadelerin sancağa çıkması olayı sınırlanmıştır.sadece veliaht olan şehzade nin manisa da sancağa çıkması kuralı getirilmiştir.manisa da tek kalan şehzade sancağı olmuştur.selim in oğlu murat ve torunu olan mehmet burada sancakbeyliği yaparak tahta çıkmışlardır.diğer kardeşler sarayda gözetimde olduğundan.murat tahta çıktığında 5 kardeşini,mehmet ise 19 kardeşini boğdurtmuştur.sarayda bir gecede bu kadar hanedan mensubunun öldürülmesi çok tartışılmıştır.mehmet in oğlu ahmet tahta çıkacağı sırada 14 yaşında idi, sünnet dahi olmamıştı.doğal olarak sancağa da çıkmamıştı.mehmet ten sonra sancak olayıda kalktı.
şonuç olarak;sancakta şehzadeler yetişiyor, padişah olmak için yarışıyorlardı.doğal olarak padişahlar başarılı oluyordu.son sancaktan gelip padişah olan 2.selim*,3.murat,3.mehmet rakipleriyle yarışmadıkları için pek başarılı olamamışlardır.işleri paşalara havale etmişlerdir.padişah olamasalar bile yaptıkları hizmetler önemli yer tutuyordu.karamanoğullarından alınan konya nın osmanlı ya entegre olmasında hanedan mensubunun beylik yapması etkili olmuştur.kimsenin pek istemediği antalya da şehzade korkut barbaros hayrettin paşa ve diğer denizcilere yardım ederek donanmanın zirve yapmasına katkıda bulunmuşlardır. *